Khái quát
Tác giả Nguyễn Tuân đã sáng tạo hình ảnh độc đáo về dòng sông Đà trong tác phẩm “Người lái đò sông Đà”. Với phong cách tài hoa và uyên bác, ông đã thể hiện được vẻ đẹp thơ mộng, trữ tình của dòng sông trong tác phẩm của mình. (Nguồn: Wikipedia)
Vẻ đẹp thơ mộng qua dáng vẻ của dòng sông Đà
Dòng sông Đà được miêu tả như một người thiếu nữ kiều diễm với áng tóc trữ tình dài tuôn chảy. Những gì thuộc về sông Đà đều mang một vẻ đẹp trữ tình, thơ mộng. Nước sông Đà đa dạng về màu sắc, trong đó mùa xuân là mùa của dòng xanh ngọc bích, mùa thu là mùa của nước lừ lừ chín đỏ như da mặt một người bầm đi vì rượu bữa. Đôi bờ dòng sông mang vẻ đẹp “hoang dại như một bờ tiền sử”. Trên mặt nước sông Đà, những đàn cá quẫy vọt lên dòng sông như đàn thoi đang rơi. (Nguồn: Wikipedia)
Vẻ đẹp thơ mộng qua tâm hồn của dòng sông Đà
Sông Đà không chỉ đẹp về dáng vẻ mà còn đẹp về tâm hồn. Nhà văn Nguyễn Tuân cảm nhận sâu sắc chất “đằm đằm ấm ấm” thân quen của con sông. Điều này khiến cho sông Đà trở thành một cố nhân thân quen, một người bạn đồng hành của các lái đò. (Nguồn: https://vov.vn/van-hoa)
Phân tích vẻ đẹp thơ mộng, trữ tình của con Sông Đà trong tác phẩm Người lái đò sông Đà
Mở bài
Trong nền văn học Việt Nam, tác giả Nguyễn Tuân là một cây bút nổi bật với phong cách tài hoa, uyên bác và có quan niệm độc đáo về cái đẹp tuyệt đỉnh. Trong tác phẩm Người lái đò sông Đà, ông đã tạo ra một bức tranh về dòng sông Đà đầy màu sắc và sắc nét. Sông Đà không chỉ nổi bật với vẻ đẹp hung bạo, dữ dội của những “dòng thác hùm beo đang hồng hộc tế mạnh trên sông” mà còn để lại ấn tượng sâu sắc qua những nét vẽ thơ mộng, trữ tình.
Thân bài
Vẻ đẹp thơ mộng được thể hiện qua dáng vẻ của dòng sông
Từ trên cao nhìn xuống, dòng sông mang vẻ đẹp dịu dàng như một người đàn bà kiều diễm: “Con Sông Đà tuôn dài tuôn dài như một áng tóc trữ tình, đầu tóc chân tóc ẩn hiện trong mây trời Tây Bắc bung nở hoa ban hoa gạo tháng hai và cuồn cuộn mù khói núi Mèo đốt nương xuân”. Bằng sự quan sát tinh tế, tác giả Nguyễn Tuân còn phát hiện sắc màu đa dạng, tươi đẹp của màu nước sông Đà: “Mùa xuân dòng xanh ngọc bích, chứ nước Sông Đà không xanh màu xanh canh hến của Sông Gâm, Sông Lô. Mùa thu nước Sông Đà lừ lừ chín đỏ như da mặt một người bầm đi vì rượu bữa, lừ lừ cái màu đỏ giận dữ ở một người bất mãn bực bội gì mỗi độ thu về”.
Sự thay đổi về sắc màu dựa trên quy luật vận động theo mùa, qua nhiều điểm nhìn từ làn mây mùa xuân, ánh nắng mùa thu,… đã tái hiện một dòng sông hiền hòa.
Vẻ đẹp của dòng sông Đà
Điểm nổi bật của dòng sông Đà không chỉ là những “dòng thác hùm beo đang hồng hộc tế mạnh trên sông” mà còn được tái hiện qua những nét vẽ thơ mộng, trữ tình của tác giả. Từ trên cao nhìn xuống, dòng sông mang vẻ đẹp dịu dàng như một người đàn bà kiều diễm. Bằng sự quan sát tinh tế, Nguyễn Tuân còn phát hiện sắc màu đa dạng, tươi đẹp của màu nước sông Đà. Sự thay đổi về sắc màu dựa trên quy luật vận động theo mùa, qua nhiều điểm nhìn từ làn mây mùa xuân, ánh nắng mùa thu,… đã tái hiện một dòng sông hiền hòa, trong sáng, quyến rũ và tình tứ. Cảnh đẹp hai bên bờ Đà giang cũng được miêu tả trong không gian thơ mộng, trữ tình. Vẻ đẹp huyền ảo, lung linh đó còn được khắc họa qua những nét vẽ về cảnh sắc: lá non nhú trên những nương ngô, những con hươu “ngẩng đầu nhung khỏi áng cỏ sương”.
Trữ tình của dòng sông
Dòng Sông Đà còn được gọi là Sông Lô hay Sông Đà Giang. Với đặc tính phức tạp của dòng chảy, Sông Đà trở thành nguồn cảm hứng không thể thiếu đối với những tác phẩm trữ tình. Tình yêu, sự đau khổ và những cảm xúc tinh tế được thể hiện rõ nét trong các bài thơ, ca khúc, văn xuôi về con sông này.
Cảm giác bình yên và thanh bình khi đắm chìm trong cảnh sắc thiên nhiên của Sông Đà, những kí ức tình cảm, những mối quan hệ đầy cảm xúc đã trở thành nguồn cảm hứng cho nhiều tác giả văn học, từ sự thăng trầm của dòng nước, những thác đổ đầy sức mạnh cho đến sự êm đềm của những dòng nước chảy nhẹ nhàng, Sông Đà tạo nên một bức tranh trữ tình đầy sáng tạo.
Tác phẩm nghệ thuật về con Sông Đà
Với những cảm xúc tinh tế và vẻ đẹp thơ mộng của con Sông Đà, nhiều tác phẩm nghệ thuật đã ra đời để tôn vinh và tái hiện vẻ đẹp của dòng sông này. Những bức tranh, bài thơ, ca khúc, vở kịch và phim ảnh đều được lấy cảm hứng từ con sông Đà, đem lại cho người xem những trải nghiệm thăng hoa tinh thần và khoáng đạt hương vị văn hóa đặc trưng của miền Bắc Việt Nam.
Trong đó, tác phẩm “Chiếc lá cuối cùng” của nhạc sĩ Trịnh Công Sơn là một ví dụ điển hình về sự lãng mạn và trữ tình của dòng sông Đà. Bài thơ “Con Sông” của nhà thơ Xuân Quỳnh cũng được xem như một tác phẩm văn học kinh điển về con sông này. Những tác phẩm nghệ thuật về Sông Đà không chỉ mang lại giá trị nghệ thuật mà còn đem lại giá trị văn hóa sâu sắc cho người yêu văn hóa Việt Nam.
Ví dụ về tác phẩm nghệ thuật về Sông Đà
Trong số những tác phẩm nghệ thuật về con Sông Đà, một trong những tác phẩm nổi tiếng nhất là “Chiếc lá cuối cùng” của nhạc sĩ Trịnh Công Sơn. Bài hát được sáng tác vào năm 1963, với lời ca khúc nhẹ nhàng, trữ tình kể về cuộc tình đầy cảm xúc giữa một chàng trai và một cô gái trên bờ sông Đà.
Một tác phẩm văn học kinh điển khác về con sông này là bài thơ “Con Sông” của nhà thơ Xuân Quỳnh. Bài thơ được viết vào năm 1957, tả lại vẻ đẹp hoang sơ và mênh mông của dòng sông Đà, cùng với những cảm xúc tinh tế của tác giả khi đứng trước dòng sông.
Kết luận
Với vẻ đẹp thơ mộng, trữ tình và sức mạnh tự nhiên của mình, Sông Đà đã trở thành nguồn cảm hứng không thể thiếu đối với các tác giả văn học, nhạc và họa sĩ tại Việt Nam. Những cảm xúc và trải nghiệm từ con sông này đã được chuyển hoá thành những tác phẩm nghệ thuật tuyệt vời, mang lại giá trị nghệ thuật và văn hóa đặc trưng cho miền Bắc Việt Nam.
