Công nguyên là gì?
Công nguyên là gì? Thuật ngữ Công Nguyên, thường được viết tắt là CN, là thuật ngữ sử dụng để đánh số năm trong Lịch Julius và Lịch Gregorius. Thuật ngữ Công nguyên này bắt nguồn từ tiếng Latinh thời Trung Cổ, Anno Domini (viết tắt là AD). Từ “Công nguyên” trong tiếng Việt vay mượn từ tiếng Trung. Trong tiếng Trung, “Công nguyên” 公元 là tên gọi tắt của “Công lịch kỷ nguyên” 公曆紀元.
Khái niệm Công nguyên
Khái niệm Công nguyên được đưa ra bởi tu sĩ Dionysius Exiguus khoảng thế kỉ 6, nhưng không được sử dụng rộng rãi cho đến sau năm 800. Nhằm để tính ngày lễ Phục Sinh, sẽ không có năm 0 trong các lịch. Cách ghi này trong lịch Gregorian được sử dụng rộng rãi nhất trên thế giới hiện nay.
Trước và sau Công nguyên là gì?
Công nguyên là thời điểm được tính từ sự ra đời của Chúa Giêsu Kitô, được đặt tên theo tiếng Latin là “Anno Domini” (AD), có nghĩa là “năm của Chúa”. Trước Công nguyên được tính từ số năm đếm ngược từ năm 1 AD, trong đó không có năm 0. Việc tính toán thời gian trước Công nguyên khá phức tạp và không chính xác, do không có thông tin đầy đủ về các sự kiện lịch sử từ thời kỳ này.
Công Nguyên hay Kỷ nguyên Công lịch tính từ khi Chúa Giêsu được sinh ra, cho rằng năm 1 là năm bắt đầu công nguyên, tức là năm mà Giêsu ra đời.
Có năm sau Công nguyên hay không? Trong nhiều tài liệu chúng ta vẫn nhìn thấy kí hiệu như 15 năm SCN, 10 năm SCN,…và chúng ta ngầm nghĩ rằng những ở phía sau năm Chúa Giêsu ra đời (năm bắt đầu Công nguyên) nhưng thực chất các nhà khoa học vẫn chưa biết là Công Nguyên đã kết thúc chưa và chúng ta vẫn đang sống trong Công Nguyên. Công Nguyên đang diễn ra hiện tại và chưa kết thúc, khi nào con người có đủ khả năng muốn nó kết thúc thì nó kết thúc bắt đầu giai đoạn mới mà thôi. Vậy nên không có năm sau Công nguyên, chúng ta đang ở trong Công Nguyên.
Cách tính năm Công nguyên và trước Công nguyên
Hiện nay, Công nguyên và trước Công nguyên được tính dựa trên lịch Gregorian, với năm 1 AD được xác định là năm đầu tiên của thời đại mới. Năm trước Công nguyên được đếm ngược từ năm 1 AD, với năm 1 BC được xác định là năm trước năm 1 AD.
Có năm sau Công nguyên hay không?
Không, sau Công nguyên không có năm 0. Sau năm 1 AD là năm 2 AD, và tiếp tục đếm lên theo thứ tự từ năm 3, 4, 5…
Trước Công nguyên có bao nhiêu năm?
Số năm trước Công nguyên phụ thuộc vào thời điểm đếm ngược được xác định. Theo lịch Gregorian, năm 1 BC được xác định là năm trước năm 1 AD, vì vậy trước Công nguyên có 1 năm BC. Tuy nhiên, trong việc tính toán lịch sử, không chỉ có lịch Gregorian mà còn có nhiều hệ thống lịch khác nhau, do đó số năm trước Công nguyên có thể khác nhau tùy thuộc vào hệ thống lịch sử được sử dụng.
1000 năm trước công nguyên (TCN)
1000 năm trước công nguyên (TCN) là thời điểm cách đây 1000 năm tính từ năm 1 AD. Tức là khoảng thời gian từ năm 1000 trước Công nguyên đến năm 1 AD.
Sau Công nguyên là gì?
Sau Công nguyên, thường được biểu diễn bằng việc tính từng năm, theo hệ thống số hiện đại. Sau khi qua năm 1 Công nguyên, năm tiếp theo được đánh số là năm 2, rồi năm 3, và tiếp tục như vậy. Đây là hệ thống đếm thời gian phổ biến hiện nay trên toàn cầu.
Với hệ thống này, Công nguyên là điểm khởi đầu của số liệu thời gian và được xem là ngày bắt đầu của lịch Đại dương. Trước Công nguyên, thời gian được đếm theo hệ thống BC (trước Công nguyên) và AD (sau Công nguyên). Tuy nhiên, để tránh thiên vị tôn giáo, thuật ngữ “Trước Công nguyên” đã được thay thế bằng “Before Common Era” (BCE), và “Sau Công nguyên” đã được thay thế bằng “Common Era” (CE).
Vì vậy, khi nói về thời gian sau Công nguyên, chúng ta đề cập đến các năm tính từ Công nguyên trở đi, sử dụng hệ thống số hiện đại để đếm thời gian.
Theo bách khoa toàn thư: Công Nguyên
Lịch Julius
Lịch Julius được Julius Caesar giới thiệu năm 46 TCN và có hiệu lực từ năm 45 TCN. Đã được lựa chọn sử dụng ít nhất từ thời Hipparchus. Lịch này một năm thường có 365 ngày chia thành 12 tháng, ngày nhuận được thêm vào tháng 2 sau mỗi năm. Lịch này được sử dụng mãi đến những năm của thế kỷ 20, và hiện giờ vẫn còn dùng ở một số quốc gia trong các nhà thờ Chính thống giáo. Tuy nhiên hạn chế của lịch này là quá nhiều ngày nhuận được thêm vào để phù hợp với các mùa thiên văn.
Lịch Gregorius
Lịch Gregorius còn được gọi là lịch Gregory hoặc lịch Tây, là một lịch được sửa đổi từ Lịch Julius bởi Giáo hoàng Gregory XIII vào năm 1582. Lịch Gregorius được chấp nhận chính thức bởi Giáo hội Công giáo Rôma vào năm 1582 và sau đó được nhiều quốc gia khác trên thế giới áp dụng. Lịch này giải quyết được vấn đề về số ngày trong một năm và giúp cho việc tính toán thời gian trở nên chính xác
Trước thời điểm Giêsu sinh ra được gọi là Trước Công Nguyên hay “Trước Kỷ nguyên Công lịch”
Ở đây “Kỷ nguyên công lịch” là từ bắt nguồn theo tiếng Hán (viết tắt là TCN, cách sử dụng tương ứng ở phương Tây là BC, viết tắt của before Christ).
Công nguyên tính từ năm nào?
Công Nguyên hay Kỷ nguyên Công lịch tính từ khi Chúa Giêsu được sinh ra, cho rằng năm 1 là năm bắt đầu công nguyên, tức là năm mà Giêsu ra đời. Công nguyên tính từ năm 1 tới giờ, hiện giờ chúng ta đang sống trong Công nguyên và chưa kết thúc Công nguyên.
Trước Công nguyên có bao nhiêu năm?
Như đã nói ở trên chúng ta chỉ được biết quy ước thời gian hiện tại chỉ quy ước năm sinh ra Chúa Giê Su là năm 1, năm thứ 1 là bắt đầu Công nguyên. Số năm trước công nguyên là không thể xác định được vì không ai biết được trước năm 1 đó có bao nhiêu năm.
Trước công nguyên và sự mơ hồ của thời gian
Trước công nguyên là những năm trước khi Chúa Giêsu ra đời nên chúng ta không thể xác định được có bao nhiêu năm trước đó. Quá trình hình thành con người, con người hình thành đời sống từ nguyên thủy đến cộng đồng là rất lâu, nhiều nghiên cứu vẫn đang tìm kiếm dựa trên những chứng cứ, tài liệu còn sót lại những không thể xác định cụ thể được, vì thời gian đã ăn mòn mọi thứ kể cả các nền văn minh cổ đại có sức mạnh ghê gớm trong quá khứ, không một cơ sở nào chắc chắn cho thời gian đó.
1000 năm trước công nguyên(TCN)
Theo như quan điểm công nguyên là năm Chúa Giêsu ra đời thì 1000 năm TCN là sự việc xảy ra cách thời điểm Chúa Giêsu ra đời 1000 năm. Có thể có nhiều 1000 năm như vậy trước công nguyên, nhưng số chính xác thì chúng ta chưa xác định được. Chúng ta cứ tin và suy nghĩ đã rất rất lâu rồi về trước có những điều còn chưa khám phá ra.
Công nguyên và thời gian đếm ngược
Nhiều người do hiểu lầm công nguyên là năm Chúa Giêsu ra đời nên họ gọi những năm nằm sau năm Chúa Giêsu ra đời là “sau công nguyên”. Nhưng thực tế không phải như vậy, công nguyên là kỷ nguyên bắt đầu từ năm được cho là năm Chúa Giêsu ra đời trở về sau.
Giả thuyết về ngày sinh của Chúa Giê-Su
Giả thuyết 1
Giê-Su sinh ra vào ngày 25/3 để chuộc tội cho Adam ban đầu. Ngày này được chọn làm ngày sinh nhật của Chúa Giê-Su bởi vì đó là thời điểm bắt đầu Lập Xuân, kết nối với sự sinh sôi, nảy nở một lần nữa.
Giả thuyết 2
Theo một học giả người Bắc Phi, Chúa Giê-Su được thụ thai vào ngày 25/3 và cộng với 9 tháng trong bụng mẹ để đoán rằng ngày 25/12 là ngày Chúa sinh ra đời (tối 24/12). Người Do Thái cũng chọn 25/3 là ngày thụ thai cũng là ngày chết của ông, và tính ra 25/12 là ngày sinh của Chúa Giê-Su.
Quy ước tính năm TCN, CN
Lịch theo kiểu đối xứng
Năm 1 TCN tương ứng với năm 1 CN. Tu sĩ Bede là người đầu tiên dùng lịch theo kiểu này. Tuy nhiên, số 0 được thay thế bằng số 1 cho năm bắt đầu. Nghĩa là năm 1 TCN tương đương với năm 0 trong lịch thiên văn.
Số ngày trong năm nhuận
Năm nhuận theo Dương lịch có chứa 1 ngày dư ra. Năm nhuận theo Âm lịch có chứa 1 tháng dư ra. Trái đất mất 365,242 ngày để quay một vòng quanh mặt trời theo lịch Dương lịch. Do đó, sau mỗi năm, sẽ dư ra khoảng 1/4 ngày. Sau 4 năm sẽ dư ra 1 ngày.
Cách tính năm nhuận
Cách tính năm nhuận theo Âm lịch
Theo Âm lịch thì tính theo chu kì mặt Trăng trung bình 1 tháng có 29,5 ngày nên 1 năm Âm lịch sẽ có 354 ngày ít hơn Dương lịch 11 ngày, nên sau 3 năm là đã mất 33 ngày tức là 1 tháng nên chu kì sau 3 năm là có một năm nhuận 1 tháng.
Cách tính năm nhuận theo Dương lịch
Năm nhuận là bất kỳ năm nào có thể chia hết cho 4 ( hai chữ số cuối chia hết cho 4) chẳng hạn như 2012, 2016, 2020, 2024. Cứ bốn năm một lần sẽ có một năm nhuận, để giúp đồng bộ hóa năm dương lịch với năm mặt trời hoặc độ dài của thời gian để đúng với quỹ đạo quay của trái đất quanh mặt trời, tức là khoảng 365 ngày.
Sở dĩ ngày nhuận được thêm vào tháng 2 là vì tất cả các tháng khác trong lịch Julian đều có 30 hoặc 31 ngày nhưng tháng hai đã mất đi chỉ còn 28 ngày. Lịch gregorian được cải cách, tính được trung bình năm sẽ dài 365,2425 ngày, đúng hơn với năm của mặt trăng.
Những năm nhuận của thế kỷ 21
Thế kỷ 21 có 24 năm nhuận bao gồm: 2004, 2008, 2012, 2016, 2020, 2024, 2028, 2032, 2036, 2040, 2044, 2048, 2052, 2056, 2060, 2064, 2068, 2072, 2076, 2080, 2084, 2088, 2092, 2096.
Liên quan đến lịch nhuận
Lịch hay năm nhuận được tính theo chu kì quay 1 vòng quanh Mặt trời của Trái đất, chiếc đồng hồ này vận hành dựa trên lực hấp dẫn, không một yếu tố nào có thể điều khiển được chiếc kim Trái Đất này một cách theo ý muốn. Nhìn qua cả quá trình người La Mã cổ đại nghiên cứu và vận dụng cách nhìn nhận thiên văn mà đưa ra các cách tính thời gian khác nhau và cho đến hiện tại chúng ta vẫn dùng cách tính này, mỗi năm đều có năm nhuận (ngày nhuận, tháng nhuận, năm nhuận).
Lịch hiện tại có cần phải thay đổi một lần nữa không?
Theo Yushkevich và Rosenfeld, lịch hiện tại đang sử dụng chính xác đến một ngày trong 3.333 năm. Điều này có nghĩa là đến khoảng năm 5000 mới có thể quyết định và cập nhật lịch mới hay không.
Từ “Trước công nguyên” trong tiếng Anh là gì?
Từ “Trước công nguyên” trong tiếng Anh là “Before Christ” (Before: trước; Christ: Đức Chúa Jêsus). Thông thường, người ta sẽ dùng hai chữ cái BC để đặt phía sau năm trong những năm trước Công nguyên.
Nguồn tham khảo: https://vi.wikipedia.org/wiki/C%C3%B4ng_Nguy%C3%AAn
