Ngôi kể thứ nhất là gì?
Ngôi kể thứ nhất là ngôi kể trong văn bản tự sự mà người kể sử dụng để trực tiếp kể lại những gì mình đã chứng kiến, trải qua, thể hiện suy nghĩ và tình cảm của chính mình. Người kể thường sử dụng từ “tôi” để chỉ mình.
Tác dụng của ngôi kể thứ nhất
Khi sử dụng ngôi kể thứ nhất, người viết có thể bộc bạch trực tiếp, chân thật cảm xúc và suy nghĩ của nhân vật, từ đó làm cho người đọc nắm bắt tâm trạng nhân vật sâu sắc, sinh động, chân thật và gần gũi hơn.
Người kể thứ nhất là người phát ngôn tự sự thứ nhất, được coi là “người dẫn dắt” của câu chuyện, là người kể lại toàn bộ câu chuyện và can dự vào câu chuyện dưới nhiều hình thức. Các tác phẩm đều bắt đầu và kết thúc bằng lời kể của người phát ngôn này.
Trong văn bản tự sự, hai người phát ngôn tự sự cùng nằm trong một tầng câu chuyện, có sự giao lưu hai chiều, mang tính đối ngẫu. Nếu không có sự dẫn dắt và giao lưu của “tôi”, tính cách của nhân vật không được thể hiện một cách trọn vẹn. Ngược lại, nhờ có quá trình giao lưu với các nhân vật chính mà tính cách của “tôi” với vai trò là nhân vật phụ cũng hiện lên một cách tự nhiên, chân thực.
Qua tiếp xúc với các nhân vật, người đọc dễ dàng nhận thấy, cả hai người phát ngôn tự sự trong hai tác phẩm đều là những trí thức thất bại, đang trong tâm trạng cô độc, chán chường, hoang mang, khắc khoải. Tất cả đều ẩn chứa những nét nào đó gần gũi với ý thức, tư tưởng và tình cảm của tác giả.
Tóm lại, ngôi kể thứ nhất trong văn bản văn học có tác dụng giúp tạo nên tính chân thật và gần gũi với độc giả. Nó cho phép người viết thể hiện trực tiếp suy nghĩ và cảm xúc của nhân vật và từ đó tạo ra một câu chuyện sâu sắc và đầy cảm hứng.
Kể và suy ngẫm, kể và tự ý thức, kể và độc thoại
Ưu điểm và hạn chế của ngôi kể thứ nhất
Người kể thứ nhất mang đậm tính chủ quan và thể hiện suy nghĩ, tình cảm của nhân vật. Tuy nhiên, nếu trần thuật quá nhiều thì tác phẩm có thể trở nên đơn điệu, nhàm chán. Lối tự sự nhiều người kể đề cao thế giới bên trong nhân vật và mang tính chất đa âm với những cặp đặc điểm đối nghịch như sắc lạnh – tình cảm, tỉnh táo nghiêm nhặt – chan chứa trữ tình. Tác phẩm theo ngôi kể thứ nhất có khả năng tác động tới cả lý trí và tình cảm người đọc, cùng lúc khơi dậy nơi họ nhiều xúc cảm và suy ngẫm.
Tác dụng của ngôi kể thứ nhất trong truyện Chiếc lược ngà
Truyện Chiếc lược ngà của Tản Đà theo ngôi kể thứ nhất giúp người đọc nắm bắt tâm trạng của nhân vật sâu sắc hơn, cảm nhận được những khổ đau, đau thương, nỗi buồn của nhân vật. Người kể thể hiện suy nghĩ, tình cảm của nhân vật Thanh Hương bằng cách lồng ghép các chi tiết mô tả thực tế, tạo nên sự chân thật và gần gũi.
Tác dụng của ngôi kể thứ nhất trong truyện Những ngôi sao xa xôi
Truyện Những ngôi sao xa xôi của Nguyễn Nhật Ánh kể theo ngôi thứ nhất giúp người đọc đồng cảm và hiểu được suy nghĩ, tâm trạng của nhân vật chính. Người kể tự nhận mình là một trong những cậu bé kể trong truyện và lồng ghép các sự kiện diễn ra xung quanh cậu bé đó. Điều này giúp tạo nên sự gần gũi, nhân văn và cảm động trong tâm trí người đọc.
Ưu điểm và hạn chế của ngôi kể thứ ba
Ngôi kể trong đoạn văn trên được thay đổi từ ngôi thứ nhất sang ngôi thứ ba. Thay đổi ngôi kể này giúp tăng tính khách quan của câu chuyện, khi người kể trở thành một người thứ ba quan sát và mô tả hành động của nhân vật Dế Mèn. Người kể sử dụng các đại từ như “Dế Mèn” để thể hiện vai trò của nhân vật chính, giúp người đọc hiểu rõ hơn về nhân vật và cảm nhận được suy nghĩ, hành động của Dế Mèn. Bên cạnh đó, người kể cũng mô tả chi tiết hành động của nhân vật, ví dụ như đào đất, tạo ổ lớn, đào hang sâu, tạo ra những con đường tắt, cửa sau, ngách thượng… Điều này giúp đọc giả dễ dàng hình dung ra cảnh vật và tình huống trong câu chuyện.
Nhận xét và giải thích về thay đổi ngôi kể
Thay đổi ngôi kể trong đoạn văn
Trong đoạn văn “Dưới bóng hoàng lan” của tác giả Thạch Lam, ta có thể thấy sự thay đổi ngôi kể từ ngôi thứ ba sang ngôi thứ nhất để tạo ra sự chủ quan cho câu chuyện. Khi đổi ngôi kể, từ “Thanh định thần” thành “Tôi”, đoạn văn trở nên sống động hơn, giống như sự việc đang diễn ra trước mắt người đọc.
Ý nghĩa của việc thay đổi ngôi kể
Khi thay đổi ngôi kể, câu chuyện sẽ có sắc thái khác nhau, đối với đoạn văn trên, việc thay đổi ngôi kể từ ngôi thứ ba sang ngôi thứ nhất đã làm cho đoạn văn trở nên chủ quan hơn. Người đọc có thể cảm nhận được những tình huống, cảm xúc của nhân vật chính trong câu chuyện.
Tuy nhiên, việc sử dụng ngôi thứ nhất cũng có thể làm giảm tính khách quan của câu chuyện, vì người kể sẽ dễ dàng bị lấn át bởi cảm xúc của mình và dẫn đến việc câu chuyện không trung thực.
Tại sao các truyện cổ tích thường kể theo ngôi thứ ba?
Lý do 1: Truyện đề cập đến nhiều nhân vật
Trong các truyện cổ tích, truyền thuyết, thường đề cập đến nhiều nhân vật khác nhau, mỗi nhân vật tham gia vào một sự kiện nên không thể lúc nào người kể cũng hoá thân vào ngôi thứ nhất một cách dễ dàng được. Việc sử dụng ngôi thứ ba sẽ giúp người kể có thể mô tả chi tiết hành động, tính cách, tình huống của từng nhân vật một cách dễ dàng hơn.
Lý do 2: Truyện đề cập đến nhiều khoảng không gian
Các truyện cổ tích, truyền thuyết thường đề cập đến nhiều khoảng không gian khác nhau. Nếu kể theo ngôi thứ ba, người viết sẽ không thể miêu tả các khoảng không gian đó một cách chi tiết và sinh động. Tuy nhiên, khi sử dụng ngôi kể thứ nhất, nhân vật chính sẽ trở thành người kể lại câu chuyện và có thể miêu tả chi tiết các khoảng không gian một cách tự nhiên và sinh động hơn.
Ngoài ra, người đọc cũng có cảm giác như đang sống trong câu chuyện và được trải nghiệm những khoảnh khắc tuyệt vời cùng với nhân vật chính. Điều này giúp tăng tính tương tác giữa độc giả và câu chuyện, làm cho câu chuyện trở nên hấp dẫn hơn.
Xưng hô và mối quan hệ giữa người nhận thư và người viết
Xưng hô là gì?
Xưng hô là cách mà người gửi thư sử dụng để gọi tên hoặc tôn xưng người nhận thư. Cách xưng hô thường phụ thuộc vào mối quan hệ giữa người gửi thư và người nhận thư. Cách xưng hô phù hợp sẽ giúp tạo dựng một mối quan hệ tốt đẹp giữa hai bên.
Cách xưng hô tùy thuộc vào mối quan hệ
Trong tiếng Việt, có rất nhiều cách xưng hô khác nhau như “anh/chị/em”, “ông/bà”, “cô/chú”, “thầy/cô”, “anh/chị dượng/cô họ”,… Tuy nhiên, cách xưng hô thích hợp nhất phụ thuộc vào mối quan hệ giữa người nhận thư và người viết.
Nếu người nhận thư là người lớn tuổi, ta có thể sử dụng các cách xưng hô như “ông/bà”, “cô/chú”, “bác/tiền bối”,… Nếu người nhận thư là người cùng thế hệ, ta có thể sử dụng các cách xưng hô như “anh/chị/em”, “đồng nghiệp”,… Nếu người nhận thư là người trẻ tuổi, ta có thể sử dụng các cách xưng hô như “em”, “anh/chị dượng/cô họ”,…
Sử dụng ngôi kể thứ nhất để kể về cảm xúc khi nhận quà tặng
Kể miệng về cảm xúc khi nhận quà tặng bằng ngôi kể thứ nhất
Khi nhận được món quà từ người thân, chúng ta thường có nhiều cảm xúc khác nhau. Việc sử dụng ngôi kể thứ nhất sẽ giúp chúng ta có thể kể lại những cảm xúc đó một cách chân thật và sinh động hơn.
Ví dụ, khi nhận được món quà từ bố, ta có thể sử dụng ngôi kể thứ nhất để kể lại cảm xúc của mình như sau: “Hôm qua, khi chú bưu tá đến nhà và giao cho em một hộp quà. Em đã rất ngạc nhiên khi biết đó là món quà của bố gửi về cho em. Bố đi công tác ở nước ngoài nên việc nhận được món quà từ bố khiến em thấy rất vui và xúc động. Khi mở hộp quà ra, em đã thấy một chiếc đồng hồ rất đẹp và ý nghĩa. Em cảm thấy rất biết ơn bố đã nhớ đến em và gửi tặng em món quà này. Cảm giác ấm áp và yêu thương trong lòng em càng được nâng cao khi nhận được món quà đó từ bố.”
Bằng cách sử dụng ngôi kể thứ nhất, ta có thể kể lại những cảm xúc của mình một cách chân thật và sâu sắc. Điều này giúp người đọc hiểu rõ hơn về tình cảm và cảm xúc của người kể, từ đó tạo nên một câu chuyện sâu sắc và gần gũi với độc giả.
Những câu chuyện đơn giản như trên có thể đem đến cho chúng ta những giây phút ấm áp, kỷ niệm đáng nhớ và giúp chúng ta hiểu rõ hơn về tình cảm gia đình.
Nguồn tham khảo: https://vi.wikipedia.org/wiki/%C4%90%E1%BA%A1i_t%E1%BB%AB_nh%C3%A2n_x%C6%B0ng
