Văn nghị luận là gì?
Văn nghị luận xã hội là loại văn bản yêu cầu viết về các vấn đề liên quan đến xã hội, chính trị, đời sống nói chung. Đề bài của loại văn này rất đa dạng và phong phú, bao gồm cả những vấn đề tư tưởng, đạo đức cho đến lối sống. Ngoài ra, đề bài cũng có thể yêu cầu viết về các vấn đề thiên nhiên, vấn đề toàn quốc hoặc toàn cầu.
Sự khác biệt giữa văn nghị
Sự khác biệt giữa văn nghị luận và các loại văn bản khác như luận văn, báo cáo, thuyết trình là văn nghị luận tập trung vào phân tích, đánh giá và đưa ra lập luận về vấn đề nào đó. Nó cũng yêu cầu người viết phải trình bày lập luận của mình một cách logic, thuyết phục và có tính thuyết phục cao.
Để viết một bài văn nghị luận chất lượng, người viết cần phải có kiến thức sâu rộng về vấn đề cần viết và các phương pháp phân tích, đánh giá vấn đề. Đồng thời, người viết cần phải sử dụng các tài liệu tham khảo uy tín để có được những lập luận chính xác và thuyết phục.
Tại sao cần viết văn nghị luận?
Viết văn nghị luận là một kỹ năng quan trọng giúp cho người viết có thể thể hiện quan điểm và lập luận của mình về một vấn đề nào đó một cách rõ ràng và logic. Ngoài ra, viết văn nghị luận cũng giúp cho người viết phát triển khả năng tư duy logic, sáng tạo và phân tích vấn đề.
Các bước viết văn nghị luận:
Để viết một bài văn nghị luận hiệu quả, bạn có thể thực hiện theo các bước sau:
Bước 1: Xác định vấn đề và mục đích của bài viết
Trước khi viết bất kỳ văn bản nào, bạn cần xác định rõ vấn đề cần viết và mục đích của bài viết. Điều này giúp bạn tập trung vào những điểm cần thiết và tránh viết lung tung.
Bước 2: Tìm hiểu và thu thập thông tin liên quan đến vấn đề
Sau khi đã xác định được vấn đề, bạn cần tìm hiểu và thu thập thông tin liên quan đến vấn đề đó. Có thể bạn sẽ cần tham khảo các tài liệu, sách báo, bài báo khoa học để có thể có những tài liệu tham khảo chính xác và đầy đủ cho bài viết của mình.
Bước 3: Xác định quan điểm của mình và tạo các lập luận
Sau khi đã có đầy đủ thông tin về vấn đề, bạn cần xác định quan điểm của mình và tạo ra các lập luận để chứng minh quan điểm của mình. Bạn cần sử dụng các tài liệu tham khảo và các lập luận logic để giải thích cho độc giả hiểu được quan điểm của mình.
Bước 4: Viết bài văn nghị luận
Sau khi đã hoàn tất các bước trên, bạn có thể bắt đầu viết bài văn nghị luận của mình. Viết bài với sự rõ ràng và logic, sử dụng các tài liệu tham khảo để chứng minh quan điểm của mình.
Với những thông tin trên, viết văn nghị luận không phải là một điều khó khăn. Tuy nhiên, viết một bài văn nghị luận có tính thuyết phục cao và chứa đựng các lập luận logic đòi hỏi sự tập trung, sáng tạo và phân tích kỹ càng của người viết.
Cách làm bài văn nghị luận đạt điểm cao
Văn nghị luận (tên đầy đủ là văn nghị luận xã hội) là loại văn bản yêu cầu viết về các vấn đề liên quan đến xã hội, chính trị, đời sống nói chung. Đề bài của loại văn này rất đa dạng và phong phú, bao gồm cả những vấn đề tư tưởng, đạo đức cho đến lối sống. Để viết văn nghị luận đạt điểm cao, học sinh cần rèn luyện hai kỹ năng chính đó là chứng minh và giải thích.
Chứng minh
Việc chứng minh là việc hỗ trợ ý kiến của mình bằng các bằng chứng cụ thể. Học sinh cần phải nghiên cứu kỹ các tài liệu liên quan đến đề bài, thu thập và sắp xếp các thông tin để chứng minh cho quan điểm của mình. Họ cũng nên dùng các ví dụ cụ thể, các thống kê, các số liệu khoa học để làm rõ và thuyết phục độc giả.
Giải thích
Sau khi đã chứng minh cho quan điểm của mình, học sinh cần phải giải thích những thông tin đó. Việc giải thích giúp người đọc hiểu rõ hơn về quan điểm của học sinh và cách mà họ chứng minh cho quan điểm đó. Học sinh nên sử dụng ngôn ngữ rõ ràng, logic và sắp xếp bố cục đúng đắn để giải thích cho độc giả hiểu rõ hơn.
Dựa vào khái niệm nêu ở phần 1, chúng ta có thể chia văn nghị luận xã hội thành nhiều dạng đề. Tuy nhiên, tựu trung thì có một số dạng đề cơ bản như sau:
Văn nghị luận xã hội về một hiện tượng đời sống
- Hiện tượng có tác động tích cực đến suy nghĩ (tiếp sức mùa thi, hiến máu nhân đạo, một câu chuyện đẹp…)
- Hiện tượng có tác động tiêu cực (bạo lực học đường, tai nạn giao thông, tham nhũng…)
- Nghị luận về một mẩu tin tức báo chí (hình thức cho một đoạn trích, mẩu tin trên báo…).
Lưu ý với học sinh: Trong 3 loại trên thì hiện nay văn nghị luận xã hội từ một mẩu tin tức báo chí đang phổ biến hơn cả.
Văn nghị luận xã hội về một tư tưởng đạo lý
- Tư tưởng mang tính nhân văn, đạo đức (lòng dũng cảm, khoan dung, ý chí nghị lực…)
- Tư tưởng phản nhân văn (ích kỷ, vô cảm, thù hận, dối trá…)
5 nguyên tắc để viết 1 bài văn nghị luận rõ ràng, thuyết phục
- Hiểu thật rõ những gì mình viết
- Quản lý bố cục bài viết
- Bám sát luận đề
- Lập luận cần đủ tiền đề và kết luận
- Viết để thuyết phục người đọc, không phải để thỏa mãn cái tôi
Văn nghị luận xã hội và các bước hướng dẫn làm bài
Đọc kỹ đề khi làm bài văn nghị luận xã hội
Để làm tốt bài văn nghị luận xã hội, việc đầu tiên cần làm là đọc kỹ đề bài. Đọc kỹ để hiểu yêu cầu của đề, phân biệt được tư tưởng đạo lý hay hiện tượng đời sống. Các bước hướng dẫn:
- Gạch chân những cụm từ quan trọng trong đề bài để định hướng luận cứ toàn bài.
Cách lập dàn ý làm bài văn nghị luận xã hội
Việc lập dàn ý giúp bài văn chặt chẽ, logic hơn. Lập dàn ý (ngoài giấy nháp) giúp hệ thống các ý, khi viết sẽ mạch lạc, dễ hiểu (cho người viết và người chấm bài). Chủ động được lượng từ cần viết và tránh được “bệnh” lan man, dài dòng. Các bước hướng dẫn:
- Lập dàn ý trước khi bắt đầu viết bài văn nghị luận xã hội.
- Sắp xếp các ý theo trình tự logic, từ ý chính đến ý phụ.
- Chú ý đến sự kết nối giữa các ý để bài viết mạch lạc, dễ hiểu.
Dẫn chứng phù hợp trong cách làm bài văn nghị luận xã hội
Trong cách làm bài văn nghị luận xã hội, luôn cần dẫn chứng để bài viết thuyết phục hơn. Tuy nhiên, cần chú ý để dẫn chứng phù hợp. Các bước hướng dẫn:
- Chọn dẫn chứng cụ thể, có người, nội dung, sự việc rõ ràng.
- Sử dụng các tài liệu uy tín, đáng tin cậy để làm dẫn chứng.
- Không lấy những dẫn chứng chung chung, không có người, nội dung, sự việc cụ thể.
Yêu cầu khi viết bài văn nghị luận xã hội
1. Cô đọng, ngắn gọn
Lời văn, câu văn, đoạn văn viết phải cô đúc, ngắn gọn.
2. Chặt chẽ
Lập luận phải chặt chẽ, không nói cảm xúc như nghị luận văn học.
3. Cảm xúc trong sáng, lành mạnh
Cảm xúc phải trong sáng, lành mạnh.
4. Tạo lối viết song song
Tạo lối viết song song (có khen, có chê, có đồng ý, có phản biện).
5. Tránh viết kiểu “buông xuôi”, ngợi ca quá mức
Tránh viết kiểu “buông xuôi”, ngợi ca quá mức.
6. Rút ra bài học cho bản thân
Sau khi giải thích, chứng minh thì cần chốt lại mình học được điều gì.
7. Độ dài phù hợp với yêu cầu
Độ dài văn nghị luận xã hội cần phù hợp với yêu cầu. Tránh viết quá dài, hoặc quá ngắn đều dẫn đến kết quả điểm không cao. Với văn nghị luận xã hội thí sinh cần viết cô đọng, súc tích và rõ ý.
Hướng dẫn cách làm bài văn nghị luận xã hội về tư tưởng đạo lý
Cách mở bài văn nghị luận xã hội
Giới thiệu khái quát tư tưởng, đạo lý cần viết. Nêu ý chính hoặc câu nói về tư tưởng, đạo lý mà đề bài đưa ra. Điều này có trong phần gạch chân những câu, từ quan trọng ở đề thi.
Cách làm thân bài văn nghị luận xã hội
Luận điểm 1: Giải thích yêu cầu đề
- Cần giải thích rõ nội dung tư tưởng đạo lý.
- Giải thích các từ ngữ, thuật ngữ, khái niệm, nghĩa đen, nghĩa bóng.
- Rút ra ý nghĩa chung của tư tưởng, đạo lý; quan điểm của tác giả qua câu nói trong đề thi.
Luận điểm 2: Phân tích và chứng minh
- Các mặt đúng của tư tưởng, đạo lý.
- Dùng dẫn chứng xảy ra cuộc sống xã hội để chứng minh.
- Từ đó chỉ ra tầm quan trọng, tác dụng của tư tưởng, đạo lý đối với đời sống xã hội.
Luận điểm 3: Bình luận mở rộng vấn đề
- Phản biện những biểu hiện sai lệch có liên quan đến tư tưởng, đạo lý.
- Dẫn chứng minh họa (nên lấy những câu chuyện trong sách, cuộc sống mà nổi bật nhất).
- Rút ra bài học nhận thức và hành động cho bản thân.
Cách viết kết bài văn nghị luận xã hội
Nêu khái quát đánh giá ý nghĩa tư tưởng đạo lý đã viết. Mở ra hướng suy nghĩ mới về vấn đề đó.
Ở trên là cách làm bài văn nghị luận xã hội cơ bản nhất mà mỗi người h
Mẫu dàn ý văn nghị luận xã hội
I – Mở bài
-Phần mở bài cần giới thiệu, dẫn dắt vấn đề và nêu lên được tính cấp thiết của vấn đề cần đưa ra nghị luận. – Mở ra hướng giải quyết vấn đề
II – Thân bài
1. Thực trạng của vấn đề cần nghị luận.
– Phân tích, chia tách tư tưởng đạo lí thành các khía cạnh để xem xét, đánh giá. – Dùng lí lẽ, lập luận và dẫn chứng để chứng minh tính đúng đắn, đồng thời bác bỏ những biểu hiện sai lệch. – Khi bàn luận, đánh giá cần thận trọng, khách quan, có căn cứ vững chắc
2. Nguyên nhân dẫn đến thực trạng trên.
– Người viết nên tự đặt ra và trả lời các câu hỏi: Nguyên nhân nào dẫn đến các thực trạng đó? Có thể bổ sung thêm điều gì? – Người viết cần lật đi lật lại vấn đề, xem xét từ nhiều góc độ, nhiều quan hệ để đánh giá và bổ sung cho hợp lí, chính xác. – Người viết cần có bản lĩnh, lập trường tư tưởng vững vàng, cần có suy nghĩ riêng, dám đưa ra chính kiến riêng, miễn là có lí, có tinh thần xây dựng và phù hợp đạo lí.
3. Hậu quả hoặc kết quả của bài văn nghị luận.
Nêu rõ thực trạng các biểu hiện và ảnh hưởng của hiện tượng đời sống; thực tế vấn đề đang diễn ra như thế nào, gây hậu quả ra sao đối với đời sống, thái độ của xã hội đối với vấn đề. Nếu có được dẫn chứng từ thực tế, địa phương, lập luận sắc bén thì s
Biện pháp khắc phục trong bài văn nghị luận xã hội
Trong phần này, ta sẽ đề xuất phương hướng giải quyết trước mắt và lâu dài cho hiện tượng đời sống, bằng cách chỉ rõ những việc cần làm, cách thức thực hiện, và đòi hỏi sự phối hợp với những lực lượng nào.
Trong phần này, ta sẽ nêu suy nghĩ về vấn đề đã nghị luận và bài học cho bản thân. Đây chỉ là dàn ý chung giới thiệu các bước làm bài văn nghị luận xã hội để có được một bài văn nghị luận xã hội tốt. Thực tế, để có được phương pháp học tốt thì dù là nghị luận về một hiện tượng đời sống hay về một tư tưởng thì không phải lúc nào cũng có đủ các luận điểm đã nêu, vì còn tùy thuộc vào kỹ năng làm bài thi môn văn của từng bạn. Cách sắp xếp luận điểm cũng cần linh hoạt, tùy theo đề và mục đích nhấn mạnh của người viết, đó mới là cách học hiệu quả.
