Năng suất sinh học là gì?
Năng suất sinh học là một thước đo về khả năng của các hệ thống sinh học để sản xuất ra lượng sinh khối và năng lượng trên đơn vị diện tích hoặc đơn vị thể tích trong một khoảng thời gian nhất định. Nó là một chỉ số quan trọng cho sự phát triển bền vững và có ảnh hưởng đến năng suất kinh tế và cuộc sống của con người.
Phân biệt Năng suất sinh học và Năng suất kinh tế
Trong khi Năng suất sinh học đo lường khả năng sản xuất sinh khối và năng lượng trong các hệ thống sinh học, Năng suất kinh tế đo lường giá trị của sản phẩm và dịch vụ được sản xuất ra từ các hệ thống đó. Năng suất kinh tế là một yếu tố quan trọng của sự phát triển kinh tế, trong khi Năng suất sinh học đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo sự phát triển bền vững và bảo vệ môi trường.
Quang hợp và năng suất cây trồng
Hệ số kinh tế là tỉ lệ % giữa năng suất kinh tế và năng suất sinh học. Ví dụ, ở các loài cây trồng họ Hòa thảo, phần vật chất khô của hạt trong tổng khối lượng khô của cơ quan trên mặt đất vào thời điểm thu hoạch biến động trong giới hạn từ 25% (các giống ngô, lúa mì đen) đến 50% (cây lúa), ở cây họ Đậu: khoảng từ 30% (cây đậu tương) đến 60% (đậu cô ve).
Phân biệt năng suất sinh học với năng suất kinh tế
Năng suất sinh học là tổng lượng chất khô tích lũy được trong 1 ngày trên 1 hecta gieo trồng trong suối thời gian sinh trưởng.
Năng suất kinh tế chỉ là một phần của năng suất sinh học chứa trong các cơ quan có giá trị kinh tế như hạt, củ, quả, lá… tùy vào mục đích đối với từng loại cây trồng.
Lời giải chi tiết:
Năng suất sinh học là tổng lượng chất khô của toàn bộ cây. Năng suất kinh tế chỉ tính năng suất chứa trong các cơ quan có giá trị kinh tế như hạt, củ, quả, lá,… tùy vào mục đích đối với từng loại cây trồng. Những loài cây được con người sử dụng toàn bộ sinh khối thì năng suất sinh học cũng chính là năng suất kinh tế.
Tăng năng suất cây trồng thông qua sự điều khiển quang hợp
Năng suất cây trồng phụ thuộc vào quá trình quang hợp. Do đó, thông qua sự điều tiết các yếu tố ảnh hưởng đến quang hợp, người ta có thể nâng cao năng suất cây trồng.
- Tăng diện tích lá
- Tăng diện tích lá giúp lá hấp thụ được nhiều ánh sáng, tăng cường độ quang hợp làm tăng các sản phẩm quang hợp dẫn đến tăng năng suất cây trồng
- Có thể điều khiển diện tích lá nhờ các biện pháp nông sinh như bón phân, tưới nước hợp lí, thực hiện kĩ thuật chăm sóc phù hợp với loài và giống cây trồng
Tăng cường độ quang hợp và năng suất cây trồng
Để tăng năng suất cây trồng, cần tăng cường độ quang hợp và thực hiện các biện pháp kỹ thuật như cung cấp nước, bón phân, chăm sóc hợp lí tạo điều kiện cho cây hấp thụ và chuyển hóa năng lượng mặt trời một cách có hiệu quả. Các biện pháp tăng năng suất cây trồng thông qua sự điều khiển của quang hợp bao gồm:
Tăng diện tích lá
Tăng diện tích lá hấp thụ ánh sáng là tăng cường độ quang hợp dẫn đến tăng tích lũy chất hữu cơ trong cây và tăng năng suất cây trồng. Để tăng diện tích lá, cần bón phân tưới nước hợp lí và sử dụng kỹ thuật chăm sóc phù hợp cho từng loại cây trồng.
Tăng cường độ quang hợp
Tăng cường độ quang hợp bằng cách cung cấp nước, bón phân, chăm sóc hợp lí tạo điều kiện cho cây hấp thụ và chuyển hóa năng lượng mặt trời một cách có hiệu quả.
Tăng hệ số kinh tế
Tăng hệ số kinh tế bằng cách chọn giống cây có sự phân bố sản phẩm quang hợp vào các bộ phận có giá trị kinh tế (hạt, củ, quả…) với tỉ lệ cao và bón phân hợp lí.
Năng suất sinh học và năng suất kinh tế
Trước khi bắt đầu học về năng suất cây trồng, chúng ta cần phân biệt rõ sự khác nhau giữa năng suất sinh học và năng suất kinh tế. Điều này sẽ giúp chúng ta hiểu rõ hơn về đặc điểm của mỗi loại năng suất và ứng dụng chúng trong thực tế.
Tăng diện tích lá cây làm tăng năng suất cây trồng
Tăng diện tích lá cây lại làm tăng năng suất cây trồng là vì lá là cơ quan quang hợp của cây và quang hợp quyết định 90 – 95% năng suất cây trồng. Làm tăng cường độ quang hợp sẽ tăng tích lũy chất hữu cơ trong cây, từ đó tăng năng suất cây trồng.
Các giống mới làm tăng năng suất cây trồng như thế nào?
Tạo giống mới lại làm tăng năng suất cây trồng vì giống mới có khả năng chống chịu tốt và cường độ quang hợp cao hơn.
Hy vọng sau khi học xong, các em sẽ nắm được khái niệm về năng suất sinh học và phân biệt được năng suất sinh học và năng suất kinh tế. Thầy cô chúc các em ôn bài thật kỹ, học tập thật tốt và luôn đạt điểm cao trong các bài kiểm tra, bài thi sắp tới.
Bài tập vận dụng
Năng suất sinh học là tổng lượng chất khô tích lũy được mỗi ngày trên 1 ha gieo trồng trong suốt thời gian sinh trưởng của cây trồng.
Câu hỏi trắc nghiệm:
Câu 1. Năng suất sinh học là gì?
A. Tổng lượng chất khô tích lũy được mỗi phút trên 1 ha gieo trồng trong suốt thời gian sinh trưởng.
B. Tổng lượng chất khô tích lũy được mỗi giờ trên 1 ha gieo trồng trong suốt thời gian sinh trưởng.
C. Tổng lượng chất khô tích lũy được mỗi ngày trên 1 ha gieo trồng trong suốt thời gian sinh trưởng.
D. Tổng lượng chất khô tích lũy được mỗi tháng trên 1 ha gieo trồng trong suốt thời gian sinh trưởng.
Câu 2. Năng suất sinh học là gì?
A. Là phần chất khô tích lũy trong cơ quan kinh tế.
B. Là phần chất khô trong toàn bộ cơ thể thực vật.
C. Là phần chất khô tích lũy trong thân.
D. Là phần chất khô tích lũy trong hạt.
Câu 3: Năng suất cây trồng phụ thuộc vào:
- A. Quang hợp của cây trồng
- B. Điểm bù CO2
- C. 60 – 65% năng suất của cây trồng
- D. 70 – 75% năng suất của cây trồng
Lời giải:
Quang hợp quyết định 90 – 95% năng suất cây trồng. Đáp án cần chọn là: A
Câu 4: Năng suất cây trồng tỉ lệ thuận với:
- A. Cường độ quang hợp
- B. Cường độ hô hấp sáng
- C. Điểm bù ánh sáng
- D. Điểm bù CO2
Lời giải:
Quang hợp quyết định năng suất cây trồng nên cường độ quang hợp tỷ lệ thuận với năng suất cây trồng. Đáp án cần chọn là: A
Câu 5: Năng suất cây trồng phụ thuộc vào:
- A. Khả năng quang hợp của giống cây trồng, khả năng tích lũy chất khô vào cơ quan kinh tế.
- B. Nhịp điệu sinh trưởng của bộ máy quang hợp
- C. Thời gian hoạt động của bộ máy quang hợp
- D. Cả A, B và C đúng.
Lời giải:
Năng suất cây trồng phụ thuộc vào khả năng quang hợp của giống cây trồng, khả năng tích lũy chất khô vào cơ quan kinh tế. Đáp án cần chọn là: A
Câu 6: Quang hợp quyết định bao nhiêu phần trăm năng suất cây trồng?
- A. 80 – 85%
- B. 85 – 90%
- C. 90 – 95%
- D. Trên 95%
Lời giải:
Quang hợp quyết định 90 – 95% năng suất cây trồng. Đáp án cần chọn là: C
Câu 7: Năng suất kinh tế là:
- A. Toàn bộ năng suất sinh học được tích lũy trong các cơ quan chứa các sản phẩm có giá trị kinh tế đối với con người của từng loài cây.
- B. 2/3 năng suất sinh học được tích lũy trong các cơ quan chứa các sản phẩm có giá trị kinh tế đối với con người của từng loài cây.
- C. 1/2 năng suất sinh học được tích lũy trong các cơ quan chứa các sản phẩm có giá trị kinh tế đối với con người của từng loài cây.
- D. Một phần của năng suất sinh học được tích lũy trong các cơ quan chứa các sản phẩm có giá trị kinh tế đối với con người của từng loài cây.
Lời giải: Năng suất kinh tế là 1 phần của năng suất sinh học được tích luỹ trong cơ quan chứa sản phẩm (hạt, quả, củ…) có giá trị kinh tế đối với con người. Đáp án cần chọn là: D
Câu 8: Năng suất kinh tế là gì?
- A. Là phần chất khô tích lũy trong cơ quan kinh tế.
- B. Là phần chất khô trong toàn bộ cơ thể thực vật.
- C. Là phần chất khô tích lũy trong thân.
- D. Là phần chất khô tích lũy trong hạt.
Lời giải: Năng suất kinh tế là phần của năng suất sinh học được tích lũy trong các cơ quan chứa các sản phẩm có giá trị kinh tế đối với con người của từng loài cây. Đáp án cần chọn là: A
Câu 9: Năng suất sinh học là
A. tổng lượng chất tươi tích lũy được mỗi giờ trên 1 ha gieo trồng trong suốt thời gian sinh trưởng.
B. tổng lượng chất khô tích lũy được mỗi ngày trên 1 ha gieo trồng trong suốt thời gian sinh trưởng.
C. tổng lượng chất tươi tích lũy được mỗi tuần trên 1 ha gieo trồng trong suốt thời gian sinh trưởng.
D. tổng lượng chất khô tích lũy được mỗi tháng trên 1 ha gieo trồng trong suốt thời gian sinh trưởng.
Lời giải:
Năng suất sinh học là: tổng lượng chất khô tích lũy được mỗi ngày trên 1 ha gieo trồng trong suốt thời gian sinh trưởng.
Đáp án cần chọn là: B
Câu 10: Năng suất sinh học là gì?
A. Là phần chất khô tích lũy trong cơ quan kinh tế
B. Là phần chất khô trong toàn bộ cơ thể thực vật
C. Là phần chất khô tích lũy trong thân
D. Là phần chất khô tích lũy trong hạt
Lời giải:
Năng suất sinh học là: tổng lượng chất khô tích lũy được mỗi ngày trên 1 ha gieo trồng trong suốt thời gian sinh trưởng.
Đáp án cần chọn là: Không có đáp án đúng vì tất cả các phương án đều không đúng.
Nguồn tham khảo: https://vi.wikipedia.org/wiki/N%C4%83ng_l%C6%B0%E1%BB%A3ng_sinh_h%E1%BB%8Dc
