Phân tích đề bài
Đề bài yêu cầu phân tích nội dung truyện ngắn Lặng lẽ Sa Pa của Nguyễn Thành Long. Phạm vi tư liệu và dẫn chứng gồm các câu văn, từ ngữ, chi tiết, hình ảnh tiêu biểu trong tác phẩm. Phương pháp lập luận chính là phân tích.
Trong truyện ngắn Lặng lẽ Sa Pa của Nguyễn Thành Long, câu chuyện xoay quanh cuộc sống của một cặp vợ chồng người Mông sống tại Sa Pa, Lào Cai. Truyện mang đến cho độc giả một cái nhìn chân thực về cuộc sống nghèo khó, vất vả của những người dân tộc thiểu số sống tại vùng núi cao.
Tác giả sử dụng rất nhiều chi tiết để miêu tả cuộc sống của nhân vật chính, đặc biệt là sự khó khăn, vất vả mà họ phải trải qua hàng ngày. Một trong những chi tiết đó là việc vợ chồng nhân vật chính phải đi làm thuê một cách vất vả để kiếm sống, từ đó khắc họa được cuộc sống nghèo khó của họ.
Ngoài ra, tác giả còn sử dụng hình ảnh để tạo nên không khí u ám, tĩnh lặng của Sa Pa – vùng đất nơi những con người chịu đựng những gian khổ nhất, những con người bị lãng quên nhất của xã hội. Hình ảnh những cánh rừng Sa Pa với những cột sương mù, những chiếc lá rụng trên đường làm tăng thêm cảm giác cô đơn, buồn bã cho độc giả.
Đồng thời, tác giả còn ám chỉ đến sự khác biệt giữa văn hóa người Mông và người Kinh, qua đó nhấn mạnh đến tình trạng bất công, phân biệt chủng tộc trong xã hội.
Tổng quát, truyện ngắn Lặng lẽ Sa Pa của Nguyễn Thành Long là một tác phẩm đáng đọc, với thông điệp về sự chịu đựng, kiên cường của con người, đồng thời cũng là một lời cảnh tỉnh về tình trạng bất công, phân biệt chủng tộc trong xã hội.
Hệ thống luận điểm
Bài phân tích được chia thành hai luận điểm chính:
Luận điểm 1: Vẻ đẹp thiên nhiên Sa Pa
Trong phần này, ta sẽ phân tích về vẻ đẹp thiên nhiên Sa Pa được tác giả miêu tả trong truyện ngắn Lặng lẽ Sa Pa. Các điểm chính có thể bao gồm:
Mô tả chân thật và sâu sắc về thiên nhiên Sa Pa: Tác giả miêu tả về những cảnh đẹp của Sa Pa với sự đan xen giữa những thửa ruộng bậc thang, những con suối xiết bao phần, những dãy núi đồi trùng điệp và những lũy tre cắm rợp trời xanh.
Sự tương phản giữa vẻ đẹp tự nhiên của Sa Pa và những khó khăn trong cuộc sống của người dân tại đây: Tác giả cũng miêu tả về những cuộc đời đầy gian khổ của những người dân tại Sa Pa, những người đã phải làm việc vất vả để có thể sinh tồn được trong môi trường khắc nghiệt này.
Những tác động của con người đến thiên nhiên Sa Pa: Tác giả cũng đề cập đến những hậu quả của việc khai thác rừng, san lấp đất, xây dựng công trình đến thiên nhiên Sa Pa.
Luận điểm 2: Vẻ đẹp con người Sa Pa
Trong phần này, ta sẽ phân tích về vẻ đẹp của con người Sa Pa, những người mà tác giả đã gặp gỡ trong chuyến đi của mình. Các điểm chính có thể bao gồm:
Mô tả về cuộc sống và lao động của những người dân tại Sa Pa: Tác giả đưa ra những hình ảnh đầy sức sống về cuộc sống của những người dân tại Sa Pa, những người đã phải vất vả làm việc để có thể kiếm sống trong môi trường khắc nghiệt này.
Những phẩm chất tinh thần của người dân tại Sa Pa: Tác giả miêu tả về tình yêu quê hương, tình yêu với đất nước, sự cần cù, kiên trì, sức chịu đựng khó khăn của những người dân tại Sa Pa.
Lập dàn ý chi tiết
a) Mở bài
Trong phần mở bài, ta có thể giới thiệu về tác giả và tác phẩm như sau:
- Nguyễn Thành Long (1925 – 1991) là một cây bút chuyên viết về truyện ngắn và kí với nhiều tác phẩm đặc sắc mang âm hưởng nhẹ nhàng, đậm chất trữ tình, đậm chất thơ.
- Lặng lẽ Sa Pa (1970) là một trong những tác phẩm hay mang đầy chất thơ của Nguyễn Thành Long – kết quả của chuyến đi thực tế tại miền Tây tổ quốc (Sa Pa, Lào Cai).
b) Thân bài
– Khái quát truyện ngắn Lặng lẽ Sa Pa
Trong phần khái quát, ta có thể trình bày những thông tin chính sau:
- Truyện ngắn Lặng lẽ Sa Pa được viết năm 1970 và in trong tập Giữa trong xanh xuất bản năm 1972.
- Tác phẩm là kết quả của chuyến đi thực tế tại miền tây Tổ quốc: Lào Cai – Sa Pa.
- Giá trị nội dung: Tác phẩm ca ngợi những người lao động thầm lặng trên núi cao, cống hiến cho công cuộc xây dựng đất nước thời kì tạm hòa bình ở miền Bắc, tiếp tục kháng chiến chống Mĩ ở miền Nam.
- Chàng thanh niên sống một mình trên đỉnh núi cao
- Ông họa sĩ
- Cô kĩ sư mới ra trường
- Luận điểm 1: Vẻ đẹp thiên nhiên Sa Pa
- Trong luận điểm này, ta sẽ trình bày về những hình ảnh, chi tiết và cảm nhận về vẻ đẹp thiên nhiên Sa Pa trong truyện Lặng lẽ Sa Pa.
- Giới thiệu về Sa Pa và thiên nhiên nơi đây
- Mô tả về những cảnh đẹp của Sa Pa như núi non, sông suối, mây khói…
- Trình bày cảm nhận của tác giả về vẻ đẹp nơi đây và những cảm xúc khi đối mặt với thiên nhiên hoang sơ.
- Các ví dụ về hình ảnh trong truyện như “Đêm qua, gió thu đi qua, lạnh đến từng xương”, “Bóng người, bóng đèn, bóng treo, bóng đứng”, “Thủy triều đổ xuống bầu trời, mây chìm, núi cao che đậy”,…
- Luận điểm 2: Vẻ đẹp con người Sa Pa
- Trong luận điểm này, ta sẽ trình bày về những con người Sa Pa, những người lao động chịu khó, kiên cường với công việc và cuộc sống của mình.
- Mô tả những nét đặc trưng của con người Sa Pa như sức lao động, lòng kiên trì, tình yêu với đất nước, tình đoàn kết, trách nhiệm cao…
- Trình bày cảm nhận của tác giả về sự đẹp của con người Sa Pa và tình cảm của tác giả dành cho họ.
- Các ví dụ về hình ảnh và chi tiết trong truyện như “Người đàn bà chăn trâu”, “Anh trai bảy mươi tuổi”, “Cô gái bán hoa”,…
c) Kết bài
Trong phần kết bài, ta có thể tổng kết lại những điểm nổi bật về vẻ đẹp thiên nhiên và con người Sa Pa trong truyện ngắn Lặng lẽ Sa Pa của Nguyễn Thành Long. Tác phẩm đã thành công trong việc tái hiện hình ảnh đẹp của Sa Pa cũng như tình cảm đối với con người Sa Pa của tác giả. Tác phẩm gửi gắm thông điệp về sự quý trọng, tôn vinh những người lao động chân chính, chịu khó, kiên cường và trách nhiệm cao trong cuộc sống.
Tham khảo:
