Lịch sử được hiểu theo hai nghĩa chính là Hiện thực lịch sử và Nhận thức lịch sử. Hiện thực lịch sử là những sự kiện, hoạt động đã diễn ra trong quá khứ của xã hội loài người. Trong khi đó, Nhận thức lịch sử là cách mà con người hiểu và đánh giá những sự kiện đó.
Lịch sử là gì?
Lịch sử là toàn bộ những hoạt động của con người từ khi xuất hiện đến ngày nay, bao gồm cả lịch sử quá trình tương tác của con người với tự nhiên và quá trình con người tương tác với nhau.
Phân biệt hiện thực lịch sử và nhận thức lịch sử thông qua ví dụ cụ thể
Hiện thực lịch sử và nhận thức lịch sử có thể khác nhau do sự khác biệt về quan điểm và phân tích của mỗi người. Ví dụ, cuộc Cách mạng tháng Tám năm 1945 có thể được hiểu như một cuộc nổi dậy của nhân dân Việt Nam trong sự cứu vãn đất nước khỏi ách đô hộ. Tuy nhiên, đối với một số người, đó chỉ là một cuộc đảo chính của Việt Minh nhằm giành quyền lực.
Hiện thực lịch sử và nhận thức lịch sử giống và khác nhau như thế nào?
Hiện thực lịch sử và nhận thức lịch sử đều liên quan đến sự kiện trong quá khứ. Tuy nhiên, sự khác nhau giữa chúng là Nhận thức lịch sử phản ánh cách nhìn nhận của con người đối với lịch sử, trong khi Hiện thực lịch sử chỉ là những sự kiện đã xảy ra. Nhận thức lịch sử có thể khác nhau tùy thuộc vào mỗi người và không phải lúc nào cũng chính xác, trong khi Hiện thực lịch sử là sự kiện thực tế và không thể thay đổi.
Lịch sử là khoa học gì?
Lịch sử là một khoa học nghiên cứu về quá khứ của con người
Lịch sử là một khoa học nghiên cứu về quá khứ của con người. Khoa học lịch sử nghiên cứu các sự kiện, hiện tượng đã diễn ra trong xã hội loài người và phát hiện ra quy luật phát sinh, phát triển của nó.
Ví dụ về hiện thực lịch sử
Ví dụ: Ngày 2-9-1945, tại Quảng trường Ba Đình (nay là Quảng trường Lý Thái Tổ) ở Hà Nội, Chủ tịch Hồ Chí Minh đọc Tuyên ngôn Độc lập, khai sinh ra nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa. Đây là một ví dụ về hiện thực lịch sử, một sự kiện đã xảy ra và được ghi lại trong lịch sử, có ảnh hưởng lớn đến cuộc sống của con người trong quá khứ và hiện tại.
Hiện thực lịch sử và nhận thức lịch sử
Hiện thực lịch sử là tất cả những gì diễn ra trong quá khứ, tồn tại hoàn toàn khách quan, không phụ thuộc vào ý chí chủ quan của con người. Hiện thực lịch sử không thể thay đổi.
Nhận thức lịch sử là những hiểu biết của con người về hiện thực lịch sử, được trình bày, tái hiện theo những cách khác nhau: kể chuyện, ghi chép, nghiên cứu, trình bày,…
Ví dụ
Về Cách mạng tháng Tám năm 1945 ở Việt Nam, đa số quan điểm cho rằng đây là kết quả của sự chuẩn bị lâu dài và lãnh đạo sáng suốt của Đảng. Bên cạnh đó, cũng có thể có những quan điểm, nhận thức cho rằng đó chỉ là sự “ăn may”.
Phân biệt hiện thực lịch sử và nhận thức lịch sử thông qua ví dụ cụ thể:
Hiện thực lịch sử
Ta không thể thay đổi được sự thật này. Ví dụ này chính là hiện thực lịch sử:
Trận chiến giữa quân Tây Sơn và nhà Thanh.
Nhận thức lịch sử
Nhận thức lịch sử là những hiểu biết của con người về hiện thực lịch sử, được trình bày, tái hiện theo những cách khác nhau:
Trong lịch sử Việt Nam, trận chiến giữa quân Tây Sơn và nhà Thanh được coi là một trong những trận đánh quyết định đến việc chấm dứt sự cai trị của nhà Lê trên đất nước. Trận chiến này cũng là một ví dụ điển hình cho sự dũng cảm và quyết tâm của những người lính Việt Nam trong việc bảo vệ đất nước của mình.
Hiện thực lịch sử và nhận thức lịch sử: Giống và khác nhau
Hiện thực lịch sử
Hiện thực lịch sử là toàn bộ những gì đã diễn ra trong quá khứ, tồn tại một cách khách quan, không phụ thuộc vào ý muốn chủ quan của con người (người nhận thức).
Nhận thức lịch sử
Nhận thức lịch sử là toàn bộ tri thức lịch sử, hiểu biết, những ý niệm và hình dung của con người về quá khứ (nhận thức về sự việc đã xảy ra). Ví dụ: Trận chiến giữa Tây Sơn và Nhà Thanh được Ngô gia văn phái ghi chép lại thành tiểu thuyết “Hoàng Lê nhất thống chí”, hay nghiên cứu về nhà Tây Sơn của George Dutton.
Ví dụ khác:
- Soi gương: bản thân em là hiện thực lịch sử, hình ảnh của em ở trong gương là nhận thức lịch sử.
- Chụp ảnh: tấm ảnh là nhận thức lịch sử. Hình trong gương và tấm ảnh dù có tốt đến đâu cũng chỉ phản ánh được, ghi lại được bản thân em trong một khoảnh khắc, một góc nhìn nào đó, chứ không cho biết được đầy đủ thông tin về con người và cuộc sống của em.
Dựa vào bảng phân tích trên, ta có thể thấy rõ sự giống và khác nhau giữa Hiện thực lịch sử và Nhận thức lịch sử.
Hiện thực lịch sử và nhận thức lịch sử: Sự khác nhau
Hiện thực lịch sử
+ Hiện thực lịch sử có trước
+ Hiện thực lịch sử là duy nhất và không thể thay đổi được
+ Hiện thực lịch sử luôn khách quan
Nhận thức lịch sử
+ Nhận thức lịch sử có sau
+ Nhận thức lịch sử rất đa dạng và có thể thay đổi theo thời gian
+ Nhận thức lịch sử vừa khách quan, vừa chủ quan
Nguồn tham khảo: https://vi.wikipedia.org/wiki/Ch%E1%BB%A7_ngh%C4%A9a_hi%E1%BB%87n_th%E1%BB%B1c