Cà phê vối: Giới thiệu và ý nghĩa
Cà phê vối, tên khoa học Coffea canephora hoặc Coffea robusta, là một trong những loài cây cà phê quan trọng thứ hai trên thế giới. Theo Wikipedia, khoảng 39% sản phẩm cà phê toàn cầu được sản xuất từ loại cà phê này. Nước sản xuất và xuất khẩu cà phê vối lớn nhất hiện nay là Việt Nam, tiếp đó là Brasil, Indonesia, Ấn Độ, Malaysia, Uganda và Côte d’Ivoire.
Tầm quan trọng của cà phê vối
Cà phê vối được xem là một loại cà phê chất lượng thấp hơn so với loại Arabica cao cấp. Tuy nhiên, loại cà phê này vẫn có nhiều tầm quan trọng đối với ngành cà phê và thị trường cà phê thế giới.
Cà phê vối thường được sử dụng để sản xuất cà phê hòa tan, cà phê rang xay và các loại sản phẩm cà phê có giá cả phải chăng. Ngoài ra, cà phê vối cũng được sử dụng để pha trộn với cà phê Arabica cao cấp, nhằm tạo ra các sản phẩm cà phê có hương vị độc đáo và thú vị.
Cà phê vối tại Brasil và Việt Nam
Ở Brasil, cà phê vối được gọi với tên Conilon. Tại đây, nó được trồng chủ yếu ở các vùng đất ở phía Nam của nước này.
Tuy nhiên, nước sản xuất và xuất khẩu cà phê vối lớn nhất hiện nay là Việt Nam. Theo báo cáo của VOV, Việt Nam đã chiếm khoảng 40% thị phần cà phê toàn cầu vào năm 2020. Cà phê vối chiếm phần lớn trong sản xuất cà phê của Việt Nam, đóng góp vào việc tạo nguồn thu nhập cho người dân và đưa đất nước trở thành một trong những người xuất khẩu cà phê hàng đầu thế giới.
Đặc điểm của cây cà phê vối
Cây cà phê vối có nhiều đặc điểm đáng chú ý, phù hợp để trồng ở các vùng đất nhiệt đới. Dưới đây là một số thông tin về cây cà phê vối:
Dạng cây và quả cà phê
Cây cà phê vối có thể có dạng cây gỗ hoặc cây bụi, chiều cao của cây trưởng thành có thể lên tới 10 m. Quả cà phê của cây vối có hình tròn và nhỏ hơn so với quả cà phê Arabica, còn được gọi là cà phê chè.
Hàm lượng caffein
Hàm lượng caffein trong hạt cà phê vối khoảng 2-4%, cao hơn so với cà phê chè với chỉ khoảng 1-2%.
Thời gian thu hoạch
Giống như cà phê chè, cây cà phê vối có thể bắt đầu thu hoạch khi đạt độ tuổi 3-4 tuổi và cho hạt trong khoảng từ 20 đến 30 năm.
Điều kiện trồng cây
Cà phê vối thích hợp sống ở vùng đất nhiệt đới, độ cao tối đa để trồng cây là dưới 1000 m. Nhiệt độ ưa thích của cây khoảng 24-29°C và lượng mưa tối thiểu khoảng trên 1.000 mm. Cây cà phê vối cần nhiều ánh sáng mặt trời hơn so với cây cà phê chè.
Nguồn gốc và phân bố bản địa của cây cà phê vối
Cây cà phê vối (Coffea canephora hoặc Coffea robusta) có nguồn gốc từ các khu rừng cao nguyên ở Ethiopia. Tuy nhiên, nó được tìm thấy hoang dã ở các vùng đất từ Liberia tới Tanzania và về phía nam tới Angola ở Tây và Trung châu Phi.
Lịch sử phát hiện
Cà phê vối không được công nhận là một loài của chi Coffea cho tới năm 1897, hơn 100 năm sau loài Coffea arabica. Tuy nhiên, nó đã được biết đến từ rất lâu trong văn hóa dân gian và trở thành một loại cà phê thương mại quan trọng sau khi được công nhận.
Phân bố hiện tại
Ngoài khu vực phân bố bản địa của nó ở Tây và Trung châu Phi, cây cà phê vối cũng được tìm thấy ở nhiều khu vực khác trên thế giới. Nó đã tự nhiên hóa tại Borneo, Polynesia thuộc Pháp, Costa Rica, Nicaragua, Jamaica và Tiểu Antilles.
Trồng và xuất khẩu cà phê vối tại Việt Nam
Cà phê vối được đánh giá thấp hơn so với cà phê chè vì chứa hàm lượng caffein cao hơn và có hương vị không tinh khiết hơn. Tuy nhiên, nó vẫn là một loại cà phê quan trọng được trồng và xuất khẩu rộng rãi tại Việt Nam.
Xuất khẩu cà phê vối tại Việt Nam
Niên vụ 2012-2013, Việt Nam đã xuất khẩu khoảng 1,426 triệu tấn (~23,77 triệu bao, loại 60 kg/bao) cà phê loại này, chiếm gần một nửa lượng cà phê vối xuất khẩu của toàn thế giới (trên 60 triệu bao).
Trồng cà phê vối tại Việt Nam
Hiện nay, gần 90% diện tích cà phê ở Việt Nam được trồng cà phê vối, 10% trồng cà phê chè và khoảng 1% còn lại được trồng cà phê mít (Coffea excelsa). Việt Nam đã trở thành nước sản xuất và xuất khẩu cà phê vối lớn nhất thế giới, đóng góp quan trọng cho nền kinh tế và thương mại của đất nước.
Cà phê chè và cà phê vối
Cafe chè
Cà phê chè là một loại đồ uống truyền thống của Việt Nam, được chế biến từ cà phê và chè. Nó có nguồn gốc từ vùng miền núi của Việt Nam, đặc biệt là ở các tỉnh gần biên giới Lào. Cà phê chè thường được đánh giá cao về hương vị thơm ngon, độc đáo và cách pha chế độc đáo.
Cách chế biến cà phê chè là một quá trình tỉ mỉ và phức tạp, đòi hỏi sự tinh tế trong việc lựa chọn cà phê, chè, cách pha chế và tỷ lệ hòa tan giữa hai nguyên liệu này. Cà phê chè thường được pha trong một bình thủy tinh có miệng to, còn gọi là ấm chè, để giữ được hương vị đặc trưng của cả cà phê và chè.
Cà phê chè thường được uống lạnh, thêm đá hoặc trân châu để tăng thêm hương vị và tính thẩm mỹ của đồ uống. Điểm đặc biệt của cà phê chè là màu sắc độc đáo của nó, với lớp cà phê và lớp chè được tách rõ ràng, tạo nên một màn hình màu sắc hấp dẫn.
Nguồn tham khảo: Wikipedia
Cafe vối
Cafe vối là một loại đồ uống có nguồn gốc từ miền Tây Nguyên của Việt Nam, nổi tiếng với hương vị đặc trưng của lá vối – một loại lá được tìm thấy trong rừng núi. Cafe vối thường được chế biến bằng cách rang một lượng nhỏ hạt cà phê với lá vối khô trên lửa than hoặc củi, sau đó được pha chế với nước nóng.
Cafe vối thường có một hương vị độc đáo, hòa quyện giữa hương thơm của cà phê và hương vị đắng của lá vối. Đây là một loại đồ uống có màu sắc đậm đà, thường được uống nóng vào buổi sáng hoặc trong những ngày lạnh.
Kết luận
Cà phê vối là một loại cây cà phê quan trọng trên thế giới, với tầm quan trọng đối với ngành cà phê và thị trường cà phê toàn cầu. Tuy không cao cấp bằng loại Arabica, cà phê vối vẫn được sử dụng rộng rãi để sản xuất các sản phẩm cà phê phổ thông và được pha trộn với loại Arabica để tạo ra các sản phẩm cà phê độc đáo và thú vị. Hiện nay, Việt Nam là nước sản xuất và xuất khẩu cà phê vối lớn nhất thế giới, đóng góp vào nguồn thu nhập và tạo ra tầm quan trọng cho ngành cà phê Việt Nam trên thị trường thế giới.
Tham khảo
[1] Coffea canephora. (2022, January 11). Wikipedia. Truy cập vào tháng 4 năm 2023, từ https://en.wikipedia.org/wiki/Coffea_canephora
[6] Coffea arabica. (2022, February 2). Wikipedia. Truy cập vào tháng 4 năm 2023, từ https://en.wikipedia.org/wiki/Coffea_arabica
