Để phân tích và cảm nhận đúng bản chất của bài thơ Chiều tối của Hồ Chí Minh, cần nắm vững thông tin về tác giả, hoàn cảnh ra đời của tác phẩm, thể thơ, vần, nhịp, giọng điệu của bài thơ, ngôn ngữ được sử dụng (ngôn ngữ bình dân hay ngôn ngữ bác học,…) và bố cục của bài thơ.
Phân tích đề
Yêu cầu đề bài: Dựa vào nội dung, nghệ thuật, các chi tiết trong bài thơ nhằm thể hiện cảm xúc và cảm nhận của bản thân đối với tác phẩm.
Đối tượng làm bài: Bài thơ Chiều tối của Hồ Chí Minh.
Các luận điểm chính cần triển khai
Luận điểm 1: Bức tranh thiên nhiên bao la, rộng lớn nhưng vắng vẻ, cô quạnh
Bài thơ Chiều tối của Hồ Chí Minh khắc họa một bức tranh thiên nhiên rộng lớn, bao la nhưng vô cùng vắng vẻ, cô đơn. Cảnh chiều tối âm u, hiu quạnh, vắng vẻ, tạo nên một không gian thanh tịnh và cô đơn. Hình ảnh chòm mây gợi tả không gian mênh mông, rộng lớn, thiên nhiên mang vẻ đẹp cổ điển, thơ mộng. Qua hai câu thơ đầu, chúng ta cảm nhận được ý chí, nghị lực của con người trong cảnh vật này.
Luận điểm 2: Hình tượng con người với sức sống mãnh liệt, ung dung, tự tại giữa gông cùm, xiềng xích.
Hình tượng con người trong bài thơ được tác giả vẽ nên với một tâm hồn kiên cường, sức sống mãnh liệt, ung dung, tự tại giữa gông cùm, xiềng xích. Bài thơ thể hiện rõ nét ý chí, nghị lực của con người và một tình yêu thương, quan tâm đến số phận của người lao động nghèo.
Hình ảnh con người trong bài thơ được tác giả miêu tả qua những câu thơ:
- “Mái tóc tôi thoáng đãng gió thổi”
- “Xuân về, hoa đua nở rộ”
- “Bước chân ta vang bước nhịp êm đềm”
Những hình ảnh này giúp người đọc cảm nhận được sức sống, tinh thần tự do, mạnh mẽ của con người và sự đối nghịch với cuộc sống khắc nghiệt, gông cùm, xiềng xích.
Luận điểm 3: Nghệ thuật sử dụng từ ngữ và nét cổ điển xen lẫn hiện đại của tác giả
Tác giả Hồ Chí Minh đã sử dụng ngữ cổ điển xen lẫn nét hiện đại của tác giả.
Bài viết cảm nhận về bài thơ “Chiều tối” của Hồ Chí Minh
I. Mở bài
Trong văn học Việt Nam, Hồ Chí Minh không chỉ được biết đến là một nhà cách mạng vĩ đại mà còn là một danh nhân văn hóa của dân tộc. Bài thơ “Chiều tối” trong tập thơ “Nhật ký trong tù” là một tác phẩm đầy tình cảm, thể hiện tình yêu thiên nhiên và tấm lòng lớn lao của Hồ Chủ tịch.
II. Thân bài
Bài thơ “Chiều tối” là một tác phẩm tuyệt vời với những hình ảnh đầy sức sống về con người và thiên nhiên. Cảnh vật trong bài thơ được miêu tả rất chi tiết, như chim bay về rừng, mây trôi lững lờ trên bầu trời, cô gái xóm núi đang trong công việc xay ngô, lò than rực đỏ. Hình ảnh người lao động trên đất Quảng Tây hiện lên khỏe khoắn, chăm chỉ, hăng say, tạo nên một bức tranh cảnh vật đầy màu sắc và sinh động.
Chữ “hồng” trong bài thơ là một điểm nhấn đặc biệt, mang ý nghĩa về ánh hồng nơi bếp lửa, trái tim ấm nồng và tinh thần hăng say của người thiếu nữ. Sự hiện diện của chữ “hồng” tạo ra sự lạc quan, yêu đời của chính tác giả. Điệp ngữ vòng “bao túc” trong bài thơ cũng là một kỹ thuật nghệ thuật tuyệt vời, tạo ra sự nối âm cùng âm hưởng của sự nhịp nhàng, liên hoàn những vòng quay của cối xay ngô.
Bài thơ “Chiều tối” không chỉ tả cảnh thiên nhiên mà còn thể hiện tâm trạng của con người, với sự khắc họa của những nét cổ điển xen lẫn hiện đại. Thông qua bài thơ, Hồ Chí Minh muốn truyền tải thông điệp về sự kiên trì, bền bỉ, sự hăng say trong công việc tuy vất vả nhưng vẫn rất cần mẫn.
III. Kết luận
Nhìn chung, bài thơ “Chiều tối” của Hồ Chí Minh là một tác phẩm nghệ thuật vô cùng đặc sắc, mang lại nhiều cảm xúc cho người đọc. Sự kết hợp giữa từ ngữ cổ điển và hiện đại, những hình ảnh sinh động về con người và thiên nhiên đã tạo nên một bức tranh tuyệt vời về đất nước và con người Việt Nam.
Bài văn mẫu cảm nhận về bài thơ Chiều tối
Bài mẫu số 1
Trong bài viết “Hồ Chủ tịch – hình ảnh của dân tộc”, Cố Thủ tướng Phạm Văn Đồng đã nói về tình cảm giàu có của Hồ Chủ tịch dành cho nhân dân và sự giàu có đó đã thúc đẩy Người tham gia vào cuộc cách mạng. Bài thơ Chiều tối có thể hé mở cho ta nhìn thấy một ước mơ thầm kín về một mái nhà ấm cúng, một nơi dừng chân trên con đường dài. Chiều tối là bài thơ thứ 31 trong tập Nhật kí trong tù, mô tả cảm xúc của nhà thơ trên con đường dài và khó khăn khi bị giải đi từ nhà lao này sang nhà lao khác. Trong một chiều tối trên con đường khổ ải, Người bỗng nhận ra một cánh chim chiều và viết nên câu thơ “Chim mỏi về rừng tìm chốn ngủ”.
Câu thơ này không chỉ tái hiện cảnh vật mà còn thể hiện cảm nhận của nhà thơ. Không ai biết rõ rằng chim đó có mỏi và mục đích của nó là tìm chỗ nghỉ ngơi, nhưng câu thơ lại cho thấy rằng trời đã chiều, mọi vật hoạt động ban ngày đã mệt, đã đến lúc tìm chốn nghỉ ngơi. Câu thơ còn tương phản với hình ảnh chòm mây cô đơn bay giữa tầng không: “Chòm mây trôi nhẹ giữa tầng không”. Dịch thơ tuy đẹp nhưng ý thơ lại nhẹ hơn so với nguyên bản Hán. Từ “cô” trong chòm mây cô đơn đã bị bỏ đi, dẫn đến mất đi ý nghĩa của cảm giác cô đơn, trơ trọi. Hai từ “trôi nhẹ” cũng không thể thể hiện được ý của những chữ “mạn mạn độ”. “Độ” là hành động đi từ bờ này sang bờ kia, tương tự như độ thuyền đi từ thuyền qua sông, độ nhật là qua ngày, độ thiên không là chuyển dịch từ chân trời này sang chân trời kia. Con đường của
Bài mẫu số 2
Bài thơ “Chiều tối” của nhà thơ Hàn Mặc Tử là một trong những bài thơ được yêu thích và truyền cảm hứng cho nhiều thế hệ độc giả. Bài thơ chỉ có hai câu nhưng lại mang đến cho người đọc một tâm trạng sâu lắng về sự cô đơn và ước mơ về một gia đình ấm áp.
Câu thơ “Chim mỏi về rừng tìm chốn ngủ” và “Chòm mây trôi nhẹ giữa tầng không” đã tạo nên một khung cảnh tuyệt đẹp về bầu trời khiến người đọc không thể quên. Hình ảnh một chòm mây cô đơn trôi giữa tầng không và một con chim mỏi về rừng tìm chốn nghỉ ngơi tạo ra một không khí lãng mạn và u buồn.
Bài thơ “Chiều tối” còn đề cập đến tình người trong gia đình. Hai câu thơ cuối cùng của bài thơ mô tả cảnh lao động của một cô em trong xóm núi xay ngô hạt và bếp lửa đã rực hồng sau khi xay xong ngô. Nhà thơ đã tạo ra một hình ảnh ấm áp về mái ấm gia đình, nơi đoàn tụ của những người thân thuộc, tạo nên một không khí ấm cúng, tĩnh mịch.
Bài thơ “Chiều tối” sử dụng nghệ thuật gián tiếp cổ điển, nói cảnh để nói tình. Hình ảnh trong thơ cũng là tâm cảnh, tạo ra một khung cảnh tuyệt đẹp và lưu giữ trong lòng người đọc. Bài thơ tạo nên một không gian cảm xúc sâu lắng và dễ hiểu cho người đọc.
Bài mẫu số 3
Để hiểu được giá trị của một tác phẩm, không chỉ cần phân tích nó như một bức tranh hiện thực đơn giản, mà còn cần đọc hiểu được những giá trị tư tưởng sâu sắc được chứa đựng trong đó. Bài thơ “Chiều tối” của Hồ Chí Minh là một tác phẩm với giá trị tư tưởng lớn lao về tình cảm quê hương, lòng yêu nước của một nhà thơ đích thực.
Phân tích từng câu thơ
Bài thơ bắt đầu với hai câu thơ:
“Chim mỏi về rừng tìm cây ngủ,
Chòm mây nhẹ giữa tầng không”
Cảnh vật được miêu tả ở đây là đàn chim đang về rừng tìm chỗ nghỉ ngơi và một chòm mây cô đơn giữa không trung. Những hình ảnh này mang đến cho độc giả một nỗi buồn và sầu muộn, tạo nên sự đối lập với cảm giác yên bình của buổi chiều tàn. Nhưng đồng thời, cảnh vật này còn ẩn dụ cho nỗi niềm cô đơn, sự xa cách của một người tù nhân đang ở xa quê hương, mong muốn được quay trở về và sum họp cùng gia đình.
Tiếp đến, trong hai câu thơ sau:
“Cô em xóm núi xay ngô tối
Xay hết lò than đã rực hồng”
Bác Hồ miêu tả cảnh sinh hoạt của một cô gái đang xay ngô giữa không gian đêm tối. Cảnh vật này tuy đơn giản nhưng lại mang đến cho độc giả một sự ấm áp, gần gũi và bình dị. Bác Hồ thể hiện sự trân trọng, đánh giá cao sức lao động của con người và cảm nhận được vẻ đẹp trong cuộc sống đời thường.
Bài mẫu số 4
Chiều tối là một trong những bài thơ tức cảnh sinh tình tinh giản nhất mà chủ tịch Hồ Chí Minh đã để lại trong Nhật ký trong tù. Thơ của Bác thường là vậy, thoạt nhìn xem tưởng không có gì sáng tạo, vẫn chỉ là những hình ảnh ước lệ quen thuộc trong lối đường thi:
Hình ảnh con người lao động hoà hợp với vẻ đẹp thiên nhiên làm cho bức tranh chiều tối dường như ấm áp hơn, sinh động hơn. Đem đến sức sống cho cảnh núi rừng, dù buồn nhưng tràn trề nhựa sống. Dường như, đó là khát khao hướng tới sự sống, hướng tới những điều tốt đẹp, ước mơ vươn tới tự do cho muôn người, sống trong gian khổ tù đày ta lại càng trân trọng cuộc sống lao động.
Từ “hồng” trở thành nhãn tự, là trung tâm của bài thơ. Ngọn lửa không đơn thuần chỉ là một sự vật, mà nó là biểu tượng cho ngọn lửa của cách mạng, ngọn lửa của tình yêu hoà bình. Ngọn lửa xua tan đi màn đêm lạnh giá, xua tan đi những nỗi mệt mỏi của ngày dài, xưa tan nỗi trầm tư trong lòng người tù cách mạng. Ngọn lửa hồng thắp lên niềm tin vào một tương lai tốt đẹp cho dân tộc, hơn hết là sự bình yên trong lao động của nhân dân.
Đọc bài thơ, ai cũng sẽ có riêng cho mình những suy ngẫm. Với em, bài thơ không chỉ cho em thấy được tình yêu Tổ Quốc của Bác, mà qua đó càng trân trọng hơn cuộc sống lao động của những con người chân chất giản dị, thêm trân trọng cuộc sống tự do hoà bình mà
Sự độc đáo của thơ Hồ Chí Minh
Thơ của Hồ Chí Minh có một điểm rất độc đáo: mạch thơ, hình ảnh thơ cũng như tư tưởng thơ ít khi tĩnh lại mà thường vận động một cách đầy khỏe khoắn và bất ngờ, hướng về sự sống và ánh sáng.
Tuy nhiên, dù vậy, những hình ảnh trong thơ vẫn mang trong mình một nỗi buồn, đặc biệt là trong bài thơ “Chiều tối”. Con mắt của nhà thơ ngước lên cao và nhận ra cánh chim mỏi mệt đi tìm chốn ngủ nơi vòm cây. Cảnh vật cứ thế mà buồn, buồn man mác khi chiều tàn. Đây là giờ phút của sự sum họp, của mọi người sau ngày làm việc mệt mỏi quay quần bên gia đình nhưng, Bác lại chẳng thể có được cảm xúc ấm áp đó.
Mang trong mình nỗi đau khổ sai, tù tội lại tha phương trên đất khách quê người nên chắc hẳn nỗi nhớ nhà da diết đang giày vò chủ thể trữ tình. Trong lòng Người, không lúc nào làm nguôi đi nỗi nhớ quê hương…
Sự chuyển cảnh tự nhiên trong thơ Hồ Chí Minh
Nếu như nói về cảnh thì sự chuyển cảnh trong các bài thơ của Hồ Chí Minh cũng rất độc đáo và tự nhiên. Ví dụ, trong bài thơ “Cô em xóm núi xay ngô tối”, khi đêm đã buông xuống và tấm màn đen của đêm đã bao trùm lên toàn cảnh vật, nhà thơ chỉ có thể hướng tầm nhìn về phía có ánh sáng. Đó chính là ánh sáng soi tỏ hình ảnh một cô thôn nữ xay ngô để chuẩn bị bữa cơm chiều.
Tuy nhiên, ở câu thơ thứ ba, người dịch đã thêm chữ “tối” không có trong nguyên tác. Từ này không sai nhưng lại làm cái tinh tế của bài thơ mất mát đi ít nhiều. Nó vừa làm lộ ý thơ, vừa khiến cho nội dung kém đi s
Bài thơ “Chiều tối” của Hồ Chí Minh: Tinh thần lạc quan, niềm tin vào cuộc sống
Bài thơ “Chiều tối” của Hồ Chí Minh là một trong những bài thơ đặc sắc nhất của nhà văn, tác giả của nó. Bài thơ miêu tả hai bức tranh hoàn toàn khác nhau: bức tranh thiên nhiên và bức tranh con người hoàn toàn đối lập. Bài thơ được viết trong những ngày tháng bị bắt giam tại nhà tù của chế độ Tưởng Giới Thạch khi Bác Hồ bị áp giải chuyển từ nhà giam này tới nhà giam khác.
Thể hiện tinh thần yêu thiên nhiên
Bài thơ “Chiều tối” thể hiện tinh thần yêu thiên nhiên của tác giả Hồ Chí Minh. Dù trong hoàn cảnh khó khăn bị giam cầm, tù đày, nhưng tác giả vẫn thể hiện tinh thần lạc quan, niềm tin vào cuộc sống của mình:
“Chim mỏi về rừng tìm chốn ngủ
Chòm mây trôi nhẹ giữa tầng không.”
Trong hai câu thơ này, tác giả Hồ Chí Minh miêu tả bức tranh cảnh chiều tà, hoàng hôn vô cùng buồn bã. Những cánh chim nhỏ nhoi đối lập với bầu trời bao la, mênh mông thể hiện sự cô đơn của cảnh vật, thể hiện một nỗi buồn man mác trĩu nặng trong lòng. Trên bầu trời xanh bao la đó, những chòm mây đủng đỉnh trôi vô định, đối lập với sự vội vã của những cánh chim mệt mỏi kia.
Cảnh thiên nhiên nơi núi rừng hoang sơ, hiểm trở, của vùng sơn cước vô cùng đẹp nên thơ lãng mạn, có chim, có mây, nhưng lại gợi lên một chút buồn khiến tâm trạng của người đọc cảm thấy cô liêu. Trong hai câu thơ này, tác giả Hồ Chí Minh đã tinh tế khi sử dụng bút pháp cổ điển vô cùng điêu luyện, lấy cánh chim làm biểu tượng cho
Nếu bạn muốn tìm hiểu thêm về Hồ Chí Minh và tác phẩm “Chiều tối”, hãy tham khảo trang Wikipedia về ông tại địa chỉ sau: https://vi.wikipedia.org/wiki/H%E1%BB%93_Ch%C3%AD_Minh
