Giới thiệu
Thông tư 22/2016/TT-BGDĐT của Bộ Giáo dục và Đào tạo về việc sửa đổi, bổ sung một số điều của Quy định đánh giá học sinh tiểu học ban hành kèm theo Thông tư 30/2014/TT-BGDĐT ngày 28/08/2014 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo.
Mục tiêu
Thông tư 22 nhằm giúp giáo viên tiểu học áp dụng đánh giá học sinh sát thực tế hơn và thấy được sự tiến bộ của mỗi học sinh. Đồng thời, giúp học sinh nhận ra mình thiếu hụt những gì so với chuẩn kiến thức, kỹ năng hay yêu cầu, mục tiêu bài học để cả giáo viên và học sinh cùng điều chỉnh hoạt động dạy và học.
Chi tiết thông tư
Thông tư 22 đánh giá học sinh tiểu học mới nhất có chức năng sửa đổi, bổ sung một số điều của Quy định đánh giá học sinh tiểu học ban hành kèm theo Thông tư 30/2014/TT-BGDĐT. Điều này giúp tăng cường tính khách quan trong quá trình đánh giá học sinh.
Thông tư 22 bao gồm các chỉ đạo cụ thể về cách thức đánh giá học sinh, như phương pháp đánh giá, cách tính điểm, hình thức tổng kết và phân loại học sinh. Điều này giúp các giáo viên tiểu học áp dụng đánh giá một cách đúng đắn và khoa học hơn.
Thông tư 22 cũng đề cập đến việc phải lưu trữ và sử dụng thông tin đánh giá học sinh một cách bảo mật và chính xác.
Thông tư 22 đánh giá học sinh tiểu học mới nhất của Bộ Giáo dục và Đào tạo có vai trò quan trọng trong việc nâng cao chất lượng giáo dục, cải thiện quá trình đánh giá học sinh và giúp học sinh phát triển tối đa năng lực của mình.
Thông tư 22 đánh giá học sinh tiểu học mới nhất
Mục đích của việc đánh giá học sinh tiểu học được quy định tại Điều 3, Văn bản hợp nhất 03/VBHN-BGDĐT quy định đánh giá học sinh tiểu học do Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành, được hợp nhất từ Thông tư số 30/2014/TT-BGDĐT (Có hiệu lực từ ngày 15/10/2014) và văn bản sửa đổi, bổ sung là Thông tư số 22/2016/TT-BGDĐT (Có hiệu lực từ ngày 06/11/2016). Thông tư 22 đánh giá học sinh tiểu học có 4 mục đích sau:
Mục đích đánh giá học sinh tiểu học
Mục đích đánh giá học sinh tiểu học được quy định tại Điều 3, Văn bản hợp nhất 03/VBHN-BGDĐT quy định đánh giá học sinh tiểu học do Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành:
- Đánh giá sát thực tế hơn và thấy được sự tiến bộ của mỗi học sinh.
- Giúp học sinh nhận ra mình thiếu hụt những gì so với chuẩn kiến thức, kỹ năng hay yêu cầu, mục tiêu bài học để cả giáo viên và học sinh cùng điều chỉnh hoạt động dạy và học.
- Cập nhật và tổng hợp thông tin đánh giá học sinh tiểu học để phục vụ cho việc đánh giá toàn diện khối lớp, khối trường và đưa ra các giải pháp cải tiến chất lượng dạy và học.
- Đánh giá và tự đánh giá công tác giảng dạy, quản lý giáo dục của giáo viên, đồng thời cũng là căn cứ để xếp loại học lực của học sinh tiểu học.
Giúp giáo viên
Điều chỉnh, đổi mới phương pháp, hình thức tổ chức hoạt động dạy học, hoạt động trải nghiệm ngay trong quá trình và kết thúc mỗi giai đoạn dạy học, giáo dục; kịp thời phát hiện những cố gắng, tiến bộ của học sinh để động viên, khích lệ và phát hiện những khó khăn chưa thể tự vượt qua của học sinh để hướng dẫn, giúp đỡ; đưa ra nhận định đúng những ưu điểm nổi bật và những hạn chế của mỗi học sinh để có giải pháp kịp thời nhằm nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động học tập, rèn luyện của học sinh; góp phần thực hiện mục tiêu giáo dục tiểu học.
Giúp học sinh
Có khả năng tự nhận xét, tham gia nhận xét; tự học, tự điều chỉnh cách học; giao tiếp, hợp tác; có hứng thú học tập và rèn luyện để tiến bộ.
Giúp cha mẹ học sinh
Hoặc người giám hộ (sau đây gọi chung là cha mẹ học sinh) tham gia đánh giá quá trình và kết quả học tập, rèn luyện, quá trình hình thành và phát triển năng lực, phẩm chất của con em mình; tích cực hợp tác với nhà trường trong các hoạt động giáo dục học sinh.
Giúp cán bộ quản lí giáo dục
Các cấp kịp thời chỉ đạo các hoạt động giáo dục, đổi mới phương pháp dạy học, phương pháp đánh giá nhằm đạt hiệu quả giáo dục.
Về yêu cầu, nguyên tắc và cách thức đánh giá
Tình thần chung của Thông tư 22 giữ những điểm cốt lõi và cơ bản của Thông tư 30, bao gồm:
- Đánh giá thường xuyên bằng nhận xét, đánh giá định kỳ bằng điểm số kết hợp với nhận xét.
- Kết hợp đánh giá của giáo viên, học sinh, cha mẹ học sinh.
- Đánh giá của giáo viên là quan trọng nhất.
- Bãi bỏ khoản 3 Điều 5, Điều 7, Điều 8, Điều 9 và Điều 11.
- Thay đổi cụm từ “đánh giá” thành “nhận xét” tại khoản 2 Điều 3.
Tuy nhiên, để giải quyết một số bất cập và giảm áp lực cho giáo viên, Bộ GD-ĐT đã đưa ra một số điểm sửa đổi về cách thức đánh giá cho phù hợp với thực tiễn, bao gồm:
Giữ quy định đánh giá kết quả học tập, rèn luyện về kiến thức, kĩ năng, thái độ và một số biểu hiện về năng lực, phẩm chất của học sinh bằng nhận xét không cho điểm nhưng không quy định giáo viên hàng tháng phải ghi vào sổ theo dõi chất lượng giáo dục.
Quy định về nhận xét và đánh giá trong Thông tư 22
Đối với giáo viên
Chủ động trong việc nhận xét: giáo viên được quyền chủ động trong việc khi nào nhận xét bằng lời nói chỉ ra cho học sinh biết được chỗ đúng, chưa đúng và cách sửa chữa; khi nào viết nhận xét vào vở hoặc sản phẩm học tập của học sinh; căn cứ vào các biểu hiện về nhận thức, kĩ năng, thái độ của học sinh ở từng năng lực, phẩm chất để nhận xét và có biện pháp cụ thể giúp đỡ kịp thời sao cho phù hợp.
Đối với học sinh
Tự nhận xét và tham gia nhận xét: học sinh tự nhận xét và tham gia nhận xét sản phẩm học tập của bạn, nhóm bạn trong quá trình thực hiện các nhiệm vụ học tập để học và làm tốt hơn; tham gia nhận xét bạn, nhóm bạn về những biểu hiện của từng năng lực, phẩm chất để hoàn thiện bản thân. Đồng thời khuyến khích cha mẹ học sinh trao đổi với giáo viên về các nhận xét, đánh giá học sinh bằng các hình thức phù hợp và phối hợp với giáo viên động viên, giúp đỡ học sinh học tập, rèn luyện để góp phần vào việc phát triển năng lực, phẩm chất.
Đối với đánh giá định kì
Đánh giá định kì về kết quả học tập: Thay vì có hai mức đánh giá “Hoàn thành” và “Chưa hoàn thành” như Thông tư 30, thì Thông tư 22 quy định có ba mức đánh giá: “Hoàn thành tốt”, “Hoàn thành” và “Chưa hoàn thành”.
Đánh giá định kì học kỳ I và cuối năm học
Môn học được đánh giá
- Tiếng Việt
- Toán
- Khoa học
- Lịch sử và Địa lí
- Ngoại ngữ
- Tin học
Riêng đối với lớp 4, lớp 5 thì có thêm bài kiểm tra định kì môn Tiếng Việt, môn Toán vào giữa học kì I và giữa học kì II nhằm giúp các em quen dần với cách thức kiểm tra, đánh giá ở cấp học tiếp theo.
Mức độ đánh giá
Đề kiểm tra định kì thay vì có 3 mức độ như Thông tư 30 thì Thông tư 22 quy định có 4 mức độ về chuẩn kiến thức, kĩ năng và định hướng phát triển năng lực.
Lợi ích của việc đánh giá định kì
- Giúp giáo viên nhìn nhận phân hóa rõ ràng hơn về kết quả phấn đấu của học sinh
- Phụ huynh nắm bắt rõ hơn mức độ đạt được của con em mình
- Cung cấp những thông tin phản hồi liên quan đến quá trình học tập của học sinh
- Giúp học sinh nhận ra mình thiếu hụt những gì so với chuẩn kiến thức, kỹ năng hay yêu cầu, mục tiêu bài học để cả giáo viên và học sinh cùng điều chỉnh hoạt động dạy và học
Việc đánh giá này được giáo viên thực hiện vào giữa kỳ, cuối mỗi học kỳ.
Đánh giá năng lực và phẩm chất trong giáo dục: Thông tư 22
1. Đánh giá định kì
Thông tư 22 quy định đánh giá định kì được tiến hành vào giữa học kì I, cuối học kì I, giữa học kì II và cuối năm học. Giáo viên chủ nhiệm sẽ căn cứ vào các biểu hiện liên quan đến nhận thức, kĩ năng, thái độ để đánh giá thường xuyên về sự hình thành và phát triển từng năng lực, phẩm chất của mỗi học sinh. Kết quả đánh giá được lượng hóa bằng ba mức: “Tốt”, “Đạt”, “Cần cố gắng” (theo Thông tư 30 chỉ có 2 mức “Đạt” và “Chưa đạt”). Cách đánh giá này giúp giáo viên, cán bộ quản lý, cha mẹ học sinh nhìn nhận, xác định được rõ ràng hơn về mức độ hình thành, phát triển năng lực, phẩm chất của học sinh sau một giai đoạn học tập, rèn luyện. Nó cũng giúp học sinh nhận ra mình thiếu hụt những gì so với chuẩn kiến thức, kỹ năng hay yêu cầu bài học để cả giáo viên và học sinh cùng điều chỉnh hoạt động, phương pháp tiếp cận kiến thức. Căn cứ vào kết quả đánh giá này, giáo viên, nhà trường có cơ sở để đưa ra các giải pháp kịp thời giúp đỡ học sinh khắc phục hạn chế, phát huy những điểm tích cực để các em ngày một tiến bộ hơn.
2. Hồ sơ đánh giá và tổng hợp kết quả đánh giá
Theo Thông tư 22, hồ sơ đánh giá gồm “Học bạ” và “Bảng tổng hợp kết quả đánh giá giáo dục của lớp”. Việc tổng hợp kết quả đánh giá giáo dục sẽ giúp giáo viên, nhà trường đánh giá được sự tiến bộ của học sinh trong quá trình học tập và rèn luyện. Đồng thời, giúp định hướng cho công tác giáo dục, đưa ra những giải pháp phù hợp để cải thiện chất lượng giáo dục.
Thay đổi việc theo dõi chất lượng giáo dục
Trước đây, sổ theo dõi chất lượng giáo dục đã được thay thế bằng bảng tổng hợp kết quả đánh giá giáo dục, và không có bất kỳ loại sổ nào được quy định cứng nhắc trong quá trình đánh giá học sinh. Giáo viên được trao quyền tự chủ trong việc theo dõi sự tiến bộ của học sinh và ghi chép những lưu ý với học sinh có nội dung chưa hoàn thành hoặc có khả năng vượt trội. Việc này giúp giáo viên thuận lợi hơn khi thực hiện đánh giá học sinh, có nhiều thời gian hơn để quan tâm đến việc hỗ trợ học sinh trong quá trình dạy học và giảm được một số áp lực về sổ sách và lời nhận xét trùng lặp.
Giáo viên ghi kết quả đánh giá giáo dục của học sinh vào Bảng tổng hợp kết quả đánh giá giáo dục của lớp giữa học kì và cuối học kì. Bảng tổng hợp kết quả đánh giá giáo dục của các lớp được lưu giữ tại nhà trường theo quy định.
Cuối năm học, giáo viên chủ nhiệm ghi kết quả đánh giá giáo dục của học sinh vào Học bạ. Học bạ được nhà trường lưu giữ trong suốt thời gian học sinh học tại trường và được giao cho học sinh khi hoàn thành chương trình tiểu học hoặc đi học trường khác.
Thay đổi và kế thừa các tư tưởng nhân văn trong Thông tư 22
Thực tế chỉ có một số điểm được sửa đổi, bổ sung nhằm giúp cho giáo viên, nhà trường dễ dàng thực hiện hơn, khắc phục những khó khăn đã gặp phải khi thực hiện Thông tư 30 trong thời gian qua. Các tư tưởng nhân văn: đánh giá thường xuyên bằng nhận xét, không so sánh học sinh này với học sinh khác, đánh giá vì sự tiến bộ của học sinh,… trong Thông tư 30 vẫn được kế thừa và phát triển trong Thông tư 22. Trong thời gian Thông tư 22 chưa có hiệu lực, giáo viên vẫn đánh giá học sinh tiểu học theo Thông tư 30. Thời điểm Thông tư 22 có hiệu lực (ngày 06/11/2016) cũng chính là thời điểm chuẩn bị cho việc đánh giá giữa học kì I theo kế hoạch thời gian năm học 2016-2017. Do đó, việc ban hành Thông tư 22 sẽ không gây xáo trộn gì trong các hoạt động dạy – học và đánh giá học sinh tiểu học ở các nhà trường.
Việc đánh giá định kỳ học sinh theo ba mức
Tại sao việc đánh giá định kỳ đối với từng môn học, hoạt động giáo dục và từng năng lực, phẩm chất lại theo ba mức? Trả lời:
Thông tư 30 quy định đánh giá học sinh về học tập theo hai mức: Hoàn thành hoặc Chưa hoàn thành.
Trên đây là toàn bộ nội dung về Thông tư 22 đánh giá học sinh tiểu học và những điểm mới về đánh giá học sinh mới nhất theo Thông tư 22/2016/TT-BGDĐT của Bộ Giáo dục và Đào tạo. Hy vọng sẽ giúp ích cho các giáo viên trong việc đánh giá, xếp loại học tập của các em học sinh.
Về khen thưởng
Thông tư 22 quy định việc khen thưởng cho học sinh hoàn thành xuất sắc các nội dung học tập, rèn luyện và những học sinh có thành tích vượt trội hoặc tiến bộ vượt bậc về ít nhất một môn học hoặc ít nhất một năng lực, phẩm chất được giáo viên giới thiệu và tập thể lớp công nhận cuối năm học.
Để tạo sự động viên, nhà trường cũng có thể khen thưởng đột xuất cho học sinh có thành tích nổi bật trong các phong trào thi đua hoặc có thành tích đột xuất trong năm học.
Quy định này giúp giáo viên và nhà trường thuận lợi hơn trong vấn đề khen thưởng học sinh, đồng thời đảm bảo yêu cầu không gây áp lực cho học sinh và phụ huynh, hạn chế bệnh thành tích trong giáo dục. Phát huy, kế thừa và cụ thể hóa tinh thần nhân văn của Thông tư 30, hy vọng Thông tư 22 sẽ mang lại diện mạo mới cho giáo dục tiểu học và đặc biệt khắc phục được một số tồn tại và hạn chế trong cách đánh giá trước đây, góp phần tăng niềm tin của xã hội vào những chủ trương đổi mới của ngành trong giai đoạn hiện nay.
Quy định đánh giá năng lực và phẩm chất học sinh theo ba mức
Qua thực tiễn cho thấy việc quy định như vậy phần nào chưa động viên được những học sinh hoàn thành nhiệm vụ học tập, hoạt động giáo dục ở mức độ tốt, mức cao hơn so với yêu cầu chuẩn kiến thức, kĩ năng. Mặt khác, tâm lí cha mẹ học sinh vẫn còn băn khoăn con mình đã hoàn thành nhưng muốn biết hoàn thành ở mức nào.
Việc đánh giá định kì từng môn học và hoạt động giáo dục
Để khắc phục tình trạng trên, Thông tư 22 quy định việc đánh giá định kì đối với từng môn học, hoạt động giáo dục được lượng hoá thành ba mức Hoàn thành tốt, Hoàn thành, Chưa hoàn thành. Việc quy định như vậy nhằm xác định rõ mức độ hoàn thành nhiệm vụ học tập của học sinh so với chuẩn kiến thức, kĩ năng để động viên học sinh phấn đấu trong học tập, để cả giáo viên và học sinh cùng điều chỉnh hoạt động, phương pháp dạy và học, đồng thời giúp cha mẹ học sinh nắm bắt rõ hơn mức độ đạt được của con mình và có biện pháp giúp đỡ để các em tiếp tục vươn lên.
Đánh giá năng lực và phẩm chất học sinh
Cùng với mục đích trên, Thông tư 22 quy định việc đánh giá từng năng lực, từng phẩm chất học sinh theo ba mức: Tốt, Đạt và Cần cố gắng thay cho hai mức quy định trong Thông tư 30 là Đạt, Chưa đạt.
Đánh giá từng năng lực, phẩm chất học sinh theo ba mức
Cùng với việc đánh giá từng môn học, hoạt động giáo dục, việc lượng hóa thành 3 mức như vậy sẽ giúp giáo viên, cán bộ quản lý, cha mẹ học sinh xác định được mức độ hình thành, phát triển từng năng lực, từng phẩm chất sau một giai đoạn rèn luyện, phấn đấu của học sinh. Từ đó giáo viên, nhà trường, cha mẹ học sinh có những biện pháp kịp thời giúp đỡ học sinh phát huy những điểm tích cực, khắc phục những hạn chế để ngày một tiến bộ hơn.
Thêm bài kiểm tra định kì giữa học kì đối với môn Tiếng Việt và môn Toán ở lớp 4, lớp 5
Ở khối lớp 4, lớp 5 cần có thêm bài kiểm tra giữa học kì đối với môn Tiếng Việt và môn Toán vì:
- Lớp 4, lớp 5 là các lớp cuối cấp tiểu học. Các khối lớp này so với các khối lớp 1, lớp 2, lớp 3 có yêu cầu kiến thức, kĩ năng cơ bản ở mức sâu hơn, khái quát hơn, tường minh hơn.
- Môn Tiếng Việt và môn Toán ở các khối lớp này là hai môn học công cụ, chiếm nhiều thời lượng hơn so với các môn học khác.
- Tạo điều kiện cho học sinh quen dần với cách kiểm tra đánh giá ở cấp trung học cơ sở và các cấp học cao hơn.
Học sinh hoàn thành xuất sắc các nội dung học tập và rèn luyện
- Kết quả đánh giá các môn học đạt Hoàn thành tốt, các năng lực, phẩm chất đạt Tốt
- Bài kiểm tra định kì cuối năm học các môn học đạt 9 điểm trở lên
Học sinh có thành tích vượt trội hay tiến bộ vượt bậc
- Về ít nhất một môn học hoặc ít nhất một năng lực, phẩm chất được giáo viên giới thiệu và tập thể lớp công nhận
Thông tư 22 vẫn tiếp tục kế thừa tinh thần đổi mới của Thông tư 30 trong các quy định về khen thưởng. Tuy nhiên, đã quy định rõ hơn về tiêu chí để khen thưởng học sinh hoàn thành xuất sắc các nội dung học tập và rèn luyện. Các quy định như vậy sẽ giúp cho giáo viên và nhà trường thuận lợi hơn trong việc khen thưởng học sinh và đồng thời đảm bảo không gây áp lực cho học sinh và cha mẹ học sinh, đồng thời khắc phục được bệnh thành tích trong giáo dục.
Hỏi đáp về đánh giá học sinh tiểu học theo thông tư 22
Câu hỏi 1: Thông tư 22 có thay thế Thông tư 30 không?
Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành Thông tư 22 nhằm sửa đổi, bổ sung một số quy định trong Thông tư 30 chứ không thay thế Thông tư 30.
Câu hỏi 2: Thông tư 22 có ảnh hưởng gì đến hoạt động đánh giá học sinh tiểu học hiện nay?
Khi Thông tư 22 có hiệu lực (từ ngày 06/11/2016), việc đánh giá học sinh tiểu học thực hiện theo các quy định của Thông tư 30 và những sửa đổi, bổ sung được quy định trong Thông tư 22, thể hiện trong văn bản hợp nhất số 03/VBHN-BGDĐT ngày 28/9/2016 Thông tư đánh giá học sinh tiểu học của Bộ Giáo dục và Đào tạo.
Câu hỏi 3: Cán bộ, giáo viên cần làm gì để triển khai Thông tư 22?
Trong thời gian tới, sau khi tiếp thu sự chỉ đạo Bộ và Sở GD&ĐT, ngành sẽ tiến hành tập huấn, hướng dẫn, tuyên truyền rộng rãi nhằm làm rõ các vấn đề mà cán bộ, giáo viên có thể còn băn khoăn, vướng mắc để triển khai, tổ chức thực hiện kịp thời tại các trường tiểu học một cách có hiệu quả ngay sau khi Thông tư có hiệu lực.
Thay đổi quy định về hồ sơ đánh giá
a) Thay đổi số lượng loại hồ sơ đánh giá: thay vì 5 loại như trước đây, hiện chỉ còn có Học bạ và Bảng tổng hợp kết quả đánh giá giáo dục của lớp.
b) Bộ Giáo dục và Đào tạo sẽ quy định mẫu “Học bạ” và “Bảng tổng hợp kết quả đánh giá giáo dục của lớp” trước khi Thông tư 22 có hiệu lực.
c) Học bạ học sinh đang dùng được tiếp tục sử dụng và có điều chỉnh cho phù hợp với nội dung theo Thông tư 22 (sẽ được hướng dẫn cụ thể trong khi tập huấn).
Việc ghi chép của giáo viên
a) Thay đổi về tần suất ghi chép của giáo viên: thay vì hàng tháng, giáo viên ghi vào sổ theo dõi chất lượng giáo dục như trước đây, nay giáo viên sử dụng lời nói để chỉ ra cho học sinh biết được chỗ đúng, chưa đúng và cách sửa chữa, khi cần thiết giáo viên viết nhận xét hay những lưu ý đối với học sinh có nội dung chưa hoàn thành hoặc có khả năng vượt trội trong học tập và rèn luyện.
b) Ghi kết quả đánh giá vào Bảng tổng hợp kết quả đánh giá giáo dục của lớp: tại thời điểm giữa và cuối mỗi học kì, giáo viên ghi kết quả đánh giá vào Bảng tổng hợp kết quả đánh giá giáo dục của lớp.
